Юлий Цезарь неге саяси күштің символы болды

Кез келген дәуірде адамдар өз мемлекетіне тәртіп орнатып, бірлікті нығайта алатын көшбасшыны іздеді. Тарихта көптеген көрнекті тұлғалар болғанымен, олардың санаулысы ғана аңызға айналды. Солардың бірі – Гай Юлий Цезарь. Оның есімі билік, ерік-жігер және стратегиялық ойлаумен тығыз байланысты. Цезарь – ежелгі Римнің ғана емес, бүкіл адамзаттың ұжымдық жадысында биліктің көрінісіне айналған қайраткер. Оның бұл биікке қалай жеткенін түсіну үшін өмір жолындағы шешуші сәттер мен жеке қасиеттерін зерделеген жөн.

Әскери жеңістер мен қолбасшылық дарыны

Цезарьдың есімі алдымен жауынгер ретінде танылды. Ол жүргізген Галл соғыстары тек аумақты кеңейтуге емес, саяси салмағын арттыруға да зор үлес қосты.

1. Цезарь Галлияны қысқа мерзімде бағындырды. Ол шебер маневрлер мен батыл шабуылдар арқылы жауынгерлік артықшылығы болмаған тұстарда да жеңіске жетті.
2. Оның әскері оған толықтай адал болды. Ол сарбаздармен қатар шайқасып, олардың тұрмыс-тіршілігін жақсартуға тырысты, бұл өз кезегінде адалдық пен сенімді арттырды.
3. Алезия түбіндегі шайқас оның әскери шеберлігін дәлелдеді. Цезарь екі жақтан қоршауда қалса да, тактикалық шешімдері арқылы жауды жеңді.
4. Әскери жорықтар тек жаулап алу емес, сонымен қатар Римдегі беделін нығайту құралына айналды. Жеңістер оның саяси салмағын арттырып, халықтың ықыласына бөледі.

Оның жауынгерлік жетістіктері билікке жол ашқан басты факторлардың бірі болды.

Саяси шеберлік пен реформаторлық жігер

Қан майданда шыңдалғанымен, Цезарь шебер саясаткер әрі реформа жүргізе алатын қайраткер екенін де көрсете білді. Ол қоғамды өзгерту үшін нақты қадамдар жасап, ел ішіндегі тәртіпсіздікті ретке келтірді.

• салық жүйесін оңтайландырып, жемқорлықпен күресті;
• провинция тұрғындарына азаматтық құқық беріп, орталыққа адалдықты арттырды;
• ардагерлер мен кедейлерге жер бөліп, әлеуметтік теңгерімді жақсартты;
• юлиан күнтізбесін енгізіп, уақыт есебін жүйеледі;
• басқаруды орталықтандырып, қабылданатын шешімдердің тиімділігін арттырды.

Мұндай өзгерістер халықтың сенімін арттырғанымен, элита өкілдерінің наразылығына себеп болды.

Харизма мен тұлғалық культ

Цезарь тек саясаткер не әскербасы емес, сонымен қатар ерекше харизмаға ие тұлға болды. Оның сөйлеу мәнері, өзін көрсету шеберлігі, ұлт тағдырын шешетін қайраткер бейнесін қалыптастырды.

1. Ол насихат жұмыстарын тиімді жүргізді. Өзінің әскери жорықтары жайлы жазбаларын үшінші жақпен баяндап, өзін тарихтың төрінен көрсете білді.
2. Қоғам алдында сөз сөйлеуі мен үнсіз қалу сәттерін жақсы таңдады. Ол сахналық драманы шебер қолдана білді.
3. Халыққа арналған ойын-сауық пен көріністер арқылы танымалдығын арттырды. Бұл оны елге жақын әрі әділ билеуші ретінде көрсетуге көмектесті.
4. Көсем ретіндегі келбеті мен киімі де оның ерекше мәртебесін айқындап отырды. Бұл оның айналасында тұлғалық культтің қалыптасуына ықпал етті.

Цезарь көпшіліктің психологиясын жақсы түсініп, соның көмегімен өзінің беделін шыңдады.

Дәстүрлерді бұзу және билікті иелену

Цезарьдың шынайы саяси күшке айналуы Рим заңдары мен саяси дәстүрлеріне қарсы шығуынан басталды. Рубикон өзенінен өту арқылы ол бүкіл жүйеге ашық қарсы тұрды.

• Рубиконды кесіп өтуі – қайтпайтын жолға түскен шешімнің нышаны;
• келісім мен бейбіт жолдың орнына әрекет пен батылдықты таңдады;
• Римге қарсыластарсыз оралып, өз билігін халық қолдауы арқылы заңдастырды;
• бір жылдық диктаторлық өкілеттіктен бас тартып, өмір бойғы билікке қол жеткізді;
• формалды түрде республика құрылымын сақтағанымен, шын мәнінде жеке билікті орнатты.

Ол өз заманы үшін батыл әрі тосын шешімдер қабылдап, саяси тарихтың бағытын өзгерте білді.

Цезарьдың саяси күштің символына айналуы – тек жеңістердің, реформалардың немесе шешімдердің нәтижесі емес, сонымен қатар оның адам ретінде ерекше болмысында. Ерік-жігері, парасаттылығы мен стратегиялық ойлауы оны өзгелерден оқшаулап тұрды. Ол тек билікке жеткен жоқ, оны түрлендірді, қайта анықтады. Сол себепті Цезарь бейнесі ғасырлар бойы ұлы билік пен шешімді әрекеттің үлгісі ретінде есте сақталып келеді.