Өзгерістерге ішкі қарсылықпен қалай күресуге болады

Өмір үнемі қозғалыста, ал өзгерістер – оның ажырамас бөлігі. Жаңа мүмкіндіктер, дамуға жол ашатын жағдайлар немесе күтпеген сынақтар адамның алдында жиі пайда болады. Алайда белгісіздікке деген қорқыныш, тұрақтылыққа үйреніп қалған сана және болашаққа алаңдаушылық бейімделуді қиындатады. Мұндай сәттерде адамның ішінде қарсылық туып, жаңалықты қабылдау ауыр сезіледі. Онымен күресу үшін себептерін түсіну және тиімді тәсілдерді қолдану маңызды. Біртіндеп бейімделу үрдісі ішкі қысымды азайтып, жаңа жағдайды басқа қырынан көруге мүмкіндік береді.

Өзгерістерге қарсылықтың себептері

Көп жағдайда адам өзінің неліктен жаңалықты қабылдай алмайтынын аңғармайды. Бұл құбылыстың негізінде бірнеше фактор жатады:

• жағдайды бақылаудан айырылып қалудан қорқу;
• өз күшіне сенімсіздік;
• бұрынғы сәтсіз тәжірибелердің әсері;
• айналадағы адамдардың қысымы;
• мақсат пен болашақтың айқын болмауы.

Әрбір себеп жеке күйзеліс тудырады, бірақ олардың түп-тамырын тану бейімделу жолын жеңілдетеді.

Психологиялық кедергілерді жеңу тәсілдері

Ішкі қарсылықты азайту үшін дәлелденген әдістерді қолдану пайдалы. Жаңа жағдайды қауіп емес, даму мүмкіндігі ретінде қабылдауды үйрену маңызды.

1. Эмоцияны мойындау. Жаңа жағдайдан туған алаңдаушылық пен ашуды жоққа шығармау керек. Оларды қабылдау ішкі қысымды азайтып, қажеттілікті түсінуге жол ашады. Саналылық адамның өзімен күресуді тоқтатып, шешім іздеуге күш бөлуіне мүмкіндік береді.
2. Жағымды жақтарын табу. Әрбір өзгеріс белгілі бір пайда әкеледі, кейде жасырын түрде. Жаңа білім, дағды немесе перспектива адамға серпін береді. Осындай көзқарас мотивацияны күшейтеді.
3. Мақсатты бөлшектеу. Үлкен міндеттер шамадан тыс ауыр көрінуі мүмкін. Оларды кіші қадамдарға бөлу қозғалысты жеңілдетіп, нәтижені көруге көмектеседі. Шағын жетістіктер болашаққа деген сенімді нығайтады.
4. Қоршаған ортаның қолдауы. Бұрын мұндай тәжірибеден өткен адамдармен әңгімелесу күш береді. Кеңес пен қолдау жалғыздық сезімін азайтады.
5. Әдет қалыптастыру. Жаңа іс-әрекеттер күнделікті өмірдің бір бөлігіне айналғанда қарсылық біртіндеп жойылады. Кішкене қадамдарды тұрақты қайталау жаңалықты табиғи етеді.

Күнделікті өмірге арналған практикалық әдістер

Психологиялық тәсілдерден бөлек, бейімделуге көмектесетін нақты құралдар да бар:

• күнделік жүргізу, онда эмоция мен жетістіктер жазылады;
• тыныс алу жаттығуларын орындау арқылы мазасыздықты азайту;
• алғыс айту әдетін қалыптастыру, бұл сәттің жақсы жақтарын көруге көмектеседі;
• физикалық жаттығулар арқылы ішкі қысымды жеңілдету;
• болашақтағы жетістікті көз алдына елестету, сенімділікті күшейту.

Осындай әдістер біртіндеп тұрақтылықты арттырып, ішкі қарсылықты әлсіретеді.

Ішкі сенімдермен жұмыс істеу

Көптеген кедергілер ұзақ жылдар бойы қалыптасқан сенімдерден бастау алады. Оларды өзгерту үшін уақыт пен шыдам қажет.

1. Шектеуші ойларды анықтау. Көп жағдайда адам өзін қиындыққа төтеп бере алмаймын деп ойлайды. Осындай ойларды байқау – оларды өзгертуге алғашқы қадам.
2. Теріс сенімдерді жағымдыға алмастыру. Шектеулерді танығаннан кейін жаңа, қолдаушы ой қалыптастыру керек. Күнделікті өмірде оларды қайталау жағымды ойды бекітеді.
3. Үлгілерді пайдалану. Қиындықты жеңіп, табысқа жеткен адамдарға назар аудару сенім тудырады. Олардың тәжірибесі өзгерістің мүмкін екенін дәлелдейді.
4. Ыңғайлы аймақты кеңейту. Шағын, бірақ жаңа істерді орындау үреймен күресуді үйретеді. Әрбір қадам сенімді арттырады да, шекараны кеңейтеді.

Ішкі сенімдермен жүйелі жұмыс істеу өзгерісті қабылдап қана қоймай, оны жетістікке апаратын жолға айналдырады.

Өзгерістер оңайға соқпайды, бірақ олар дамуға есік ашады. Жағдайды мүмкіндіктер тұрғысынан қараған кезде қарсылық әлсірейді. Эмоцияны басқару және практикалық әдістерді қолдану сенімділікті арттырады. Соның арқасында жаңалықтар қорқыныш көзі емес, жаңа жетістіктерге бастайтын баспалдаққа айналады.