Бүркіт немесе үкі кездескенде не істеу керек
Мазмұны
Жапалақтар мен үкілер – ежелден бері құпияға толы, түн тыныштығының бейнесі саналған құстар. Олар адамның санасында жұмбақпен ұштасып, бірде таңданыс, бірде үрей тудыратын бейне ретінде қалыптасқан. Қараңғыда үнсіз ұшып, өткір жанарымен жан-жағын шолып отыратын бұл жаратылыстар нағыз түн жыртқыштары. Дегенмен табиғатта олардың маңызы зор – олар кеміргіштердің санын реттеп, экологиялық тепе-теңдікті сақтап тұрады. Егер сіз жапалақпен немесе үкімен кездейсоқ кездесіп қалсаңыз, оған қалай әрекет ету керектігін білу маңызды. Қарапайым ережелерді сақтау арқылы сіз де, құс та өзіңізді қауіпсіз әрі жайлы сезінесіз.
Құсты табиғи ортада кездестірсеңіз
Егер орманда, ауыл маңында немесе саябақта үкіге тап болсаңыз, сабыр сақтаған жөн. Құстың әрекетін алыстан бақылап, оған кедергі келтірмеген дұрыс.
- құсқа жақындауға тырыспаңыз;
- оқыс қимылдар мен қатты дыбыстардан аулақ болыңыз;
- фото түсіргенде жарқ еткізгішті қолданбаңыз;
- тамақпен немесе ысқырықпен құсты шақырмаңыз;
- қол бұлғап, айқайлап немесе жарықпен қорқытпаңыз.
Мұндай әрекеттер құсты шошытып, оның шабуыл жасауына немесе ұясын тастап кетуіне әкелуі мүмкін.
Құс қозғалмай отырса немесе ұшпай тұрса
Кейде үкі немесе жапалақ тым тыныш, әлсіз көрінуі мүмкін. Бұл жарақаттан, аурудан немесе балапанның әлі жас болуынан болады.
- Құсқа көмектесу керек деп бірден шешім қабылдауға асықпаңыз. Олар күндіз тынығып, түнде белсенді болады. Сондықтан ашық жерде жай отырғаны – қалыпты құбылыс.
- Егер құс жарақат алғаны анық болса немесе мүлдем қозғалмаса, жабайы жануарларды құтқару орталығына хабарласыңыз. Мамандар сізге әрі қарай не істеу керегін айтып береді.
- Құсты қолмен ұстамаған жөн. Әлсіз көрінсе де, ол өткір тырнағы немесе тұмсығымен жарақаттауы мүмкін. Сонымен қатар адаммен жақын байланыс құсқа қатты стресс тудырады.
- Егер жағдай шұғыл болса, құсты тығыз матаға орап, ауа кіретін тесігі бар картон қорапқа жайлап салыңыз. Бірақ бұл әрекетті тек мамандардың кеңесінен кейін жасаңыз.
- Құсты нанмен, сүтпен немесе шала піскен етпен тамақтандырмаңыз. Әр құстың табиғи рационы әртүрлі, ал бейберекет тамақ оның жағдайын нашарлатуы мүмкін.
Егер не істеу керектігіне сенімді болмасаңыз, ештеңе жасамай, тек орынды қызметке хабарласқан дұрыс.
Құс қалада кездессе
Қазіргі кезде үкі мен жапалақтар қалаға бейімделіп, парктер мен ғимарат шатырларына ұя салуда. Мұндай жағдайларда да сақтық қажет.
- құсты қолға үйретуге немесе ұстауға әрекеттенбеңіз;
- әсіресе түнде оның әрекетіне араласпаңыз;
- ұя салған немесе тынығып отырған жерге жарық түсірмеңіз;
- оның тұрған орнын әлеуметтік желіге жарияламас бұрын орнитологтардың кеңесін алыңыз;
- егер қажет деп тапсаңыз, жергілікті табиғатты қорғау ұйымына хабар беріңіз.
Бұл әрекеттер құстың тыныштығын сақтап, адамнан қауіптенбей өмір сүруіне мүмкіндік береді.
Жапалақ пен үкі – қорқыныш емес, табиғаттың бір бөлігі. Олармен кездескенде сабырлы болу, оларға құрметпен қарау – әр саналы адамның міндеті. Табиғатпен үйлесімді өмір сүру, ең алдымен, осындай кішігірім, бірақ саналы әрекеттерден басталады. Тірі жанға құрмет – мәдениетті қоғамның айқын белгісі.
