Мария Кюри туралы 20 қызықты дерек

Мария Кюри – ғылым әлеміндегі ерекше есімдердің бірі. Оның аты бүкіл дүниежүзіне тек жаңалық ашқан ғалым ретінде ғана емес, ғылымға адал қызмет еткен қайраткер ретінде де танымал. Оның ғылыми ізденістері физика мен химия салаларының дамуына орасан зор ықпал етіп, адамзатқа радиоактивтілік жайлы тың білім берді. Алайда, ғылыми еңбектерінен бөлек, Марияның өмірінде көпшілік біле бермейтін қызықты оқиғалар да бар. Назарларыңызға екі мәрте Нобель сыйлығын иеленген ғалымның өмірінен 20 қызықты дерек ұсынамыз.

1. Мария Кюри – Нобель сыйлығын алған тұңғыш әйел. Ол бұл беделді марапатты 1903 жылы күйеуі Пьер Кюри және Анри Беккерельмен бірге физика саласындағы радиоактивтілікті зерттеген еңбегі үшін алды.
2. Ол – екі түрлі ғылыми сала бойынша Нобель сыйлығын иеленген жалғыз адам. Екінші сыйлықты Мария 1911 жылы химия бойынша полоний мен радий элементтерін ашқаны үшін алған.
3. Мария Польшада дүниеге келіп, тұрмыс құрғанға дейін Склодовская деген фамилияны иеленген. Оның ашқан элементі «полоний» туған елі Польшаға деген құрметінен туындаған.
4. Мария мен Пьер алғашқы тәжірибелерін өте қарапайым жағдайда жүргізген. Олар ғылыми ізденістерін көбіне суық әрі ылғал қоймада өткізген.
5. Кюри «радиоактивтілік» терминін алғаш рет ғылыми айналымға енгізген. Бұған дейін атомдардың энергия мен бөлшектерді бөлу құбылысының жеке атауы болмаған еді.
6. Оның үлкен қызы Ирен Жолио-Кюри де химия саласында Нобель сыйлығын иеленген. Ол анасының жолын жалғап, жасанды радиоактивтілікті ашқан.
7. Марияның денсаулығы радиоактивті заттармен ұзақ жұмыс істеу салдарынан нашарлады. Ғылыми жұмысы оның қан ауруына ұшырауына себеп болып, соңы өлімге алып келді.
8. Бүгінге дейін Марияның жазбалары қорғасын қораптарда сақталады. Себебі бұл жазбалар әлі күнге радиоактивті қасиетке ие.
9. Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде Мария ұтқыр рентген аппараттарын жасап, оларды «кішкентай Кюри» деп атаған. Оның арқасында мыңдаған жаралы сарбазға дер кезінде көмек көрсетілді.
10. Мария Кюри өз ашқан жаңалықтарына ешқашан патент алмаған. Ол ғылыми жетістіктер бүкіл адамзатқа ортақ деп есептеген.
11. Кюри – Сорбонна университетінде дәріс оқыған алғашқы әйел профессор. Ол бұл қызметке күйеуі қайғылы жағдайда қайтыс болғаннан кейін тағайындалған.
12. Оның күйеуі Пьер 1906 жылы ат арбасының астына түсіп қайтыс болды. Бұл қайғыға қарамастан, Мария ғылыми жұмысын ерекше табандылықпен жалғастырды.
13. Мария Кюри – Париждегі Пантеонға жерленген алғашқы әйел. Мұнда тек Францияның ең беделді тұлғалары ғана жерленген, бұл оның еңбегінің жоғары бағаланғанының дәлелі.
14. Балалық шағында Марияның білімге, әсіресе нақты ғылымдарға деген ерекше қабілеті байқалған. Бірақ сол кезде Польшада қыз балалардың жоғары білім алуына мүмкіндік болмағандықтан, Францияға аттанған.
15. Оқу ақысын төлеу үшін ол бастапқыда тәрбиеші болып жұмыс істеген. Еңбекқорлық пен табандылық – оның басты қасиеттерінің бірі еді.
16. Кюри қоғамдық өмірге белсенді араласып, әйелдердің ғылымдағы құқықтарын қорғауға атсалысты. Ол әйелдердің білім алу мүмкіндігін кеңейту қажеттігін ашық айтты.
17. Мария зерттеген радиоактивтілік медицина мен атом энергетикасының дамуына негіз болды. Бүгінгі күні сәулемен емдеуді осы жаңалықсыз елестету мүмкін емес.
18. Әлемдік танымалдылығына қарамастан, Мария өте қарапайым өмір сүрген. Ол үшін ең бастысы ғылыммен айналысу және адамдарға көмектесу еді.
19. Оның екінші рет Нобель сыйлығын алуы үлкен дауға ұласты. 1911 жылы қоғам оның физик Поль Ланжевенмен романтикалық қарым-қатынасын қызу талқылап, сыйлықтан айырылып қала жаздады.
20. Мария Кюри көптеген марапаттар мен құрметті атақтарға ие болған. Ол әлемдегі түрлі университеттердің ондаған құрметті докторы атағын иеленген.

Қорытындылай келе, Мария Кюридің өмір жолы – ғылымның биік шыңына шығудың жарқын үлгісі. Оның тағдыры қайсарлық пен ізденімпаздықтың символы болып, ғылымға деген махаббаттың шексіз күшін дәлелдеді. Кюридің ғылыми мұрасы мен өмірлік ұстанымдары бүгінгі ұрпаққа үлгі болып қала бермек.