Виктория сарқырамасы туралы 26 қызықты дерек

Табиғатта адамды бір сәтте таңғалдырумен қатар терең ойға жетелейтін ерекше мекендер бар. Осындай орындар ғасырлар бойы саяхатшыларды, ғалымдарды және жергілікті халықты өзіне тартып келеді. Африка құрлығында орналасқан алып сарқырама да дәл сондай табиғи ғажайыптардың қатарына жатады. Оның ауқымы, үні және үнемі қозғалыстағы су массасы ұмытылмас әсер қалдырады. Бұл жер тек әсем көрініспен ғана емес, көптеген тосын деректермен де ерекшеленеді. Төменде Виктория сарқырамасына қатысты танымды кеңейтетін мәліметтер жинақталған.

1. Виктория сарқырамасы Замбези өзенінде орналасқан және Замбия мен Зимбабве арасындағы табиғи шекара қызметін атқарады. Мұндай орналасу оны бірден екі мемлекет үшін ортақ мұраға айналдырады.
2. Жергілікті халық бұл нысанды Моси-оа-Тунья деп атайды. Бұл атау «Гүрілдеген түтін» деген мағына береді және жоғары көтерілетін су буын дәл сипаттайды.
3. Сарқырама еуропалықтарға XIX ғасырдың ортасында белгілі болды. Оны 1855 жылы зерттеуші Дэвид Ливингстон алғаш сипаттаған.
4. Су құламасының жалпы ені 1700 метрден асады. Осы себепті ағын тұтас су қабырғасы сияқты көрінеді.
5. Су шамамен 108 метр биіктіктен құлайды. Бұл көрсеткіш оны әлемдегі ең ірі сарқырамалардың біріне жатқызады.
6. Жаңбырлы маусымда су көлемі бірнеше есе артады. Сол кезеңде қарсы жағалауды көру қиынға соғады.
7. Құрғақ маусымда көрініс айтарлықтай өзгереді. Ағын бірнеше бөлікке бөлініп, жартас беттері ашыла бастайды.
8. Геологиялық негізі ежелгі базальт жыныстарынан құралған. Уақыт өте келе жарықтар өзен арнасын тар шатқалға бағыттаған.
9. Сарқырамадан төмен қарай ирек каньондар тізбегі созылып жатыр. Олар су жиегінің біртіндеп кейін шегінуі нәтижесінде қалыптасқан.
10. Күн сәулесі су тамшыларымен шағылысқанда кемпірқосақ жиі пайда болады. Кейде түнде ай сәулесінен де жарық доғаларды көруге болады.
11. Су булары айналада ерекше ылғалды микроклимат қалыптастырады. Соның арқасында саваннаға тән емес өсімдіктер өседі.
12. Бұл табиғи нысан ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енгізілген. Мұндай мәртебе оның ғаламдық маңызын айқындайды.
13. Жақын маңда пілдер, буйволдар және жирафтар мекендейді. Олар өзенге су ішу үшін жиі келеді.
14. Жергілікті қауымдар үшін сарқырама рухани мәнге ие. Аңыздар мен салт-дәстүрлерде су рухтары ерекше орын алады.
15. Бұл аймақ экстремалды демалысты ұнататындар арасында танымал. Мұнда рафтинг пен банджи-джампинг кең таралған.
16. Құрғақ маусымда «Шайтанның шомылу алабы» деп аталатын табиғи бассейнге түсуге болады. Ол жартастың дәл шетінде орналасқан.
17. Құлап жатқан судың үні ондаған шақырым жерден естіледі. Ашық саваннада бұл дыбыс ерекше әсер қалдырады.
18. Орташа су шығыны секундына бірнеше мың текше метрге жетуі мүмкін. Мұндай көлем ірі өзендер ағынымен салыстырылады.
19. Су түсі жыл мезгіліне қарай өзгеріп отырады. Бұл құбылыс лай мөлшеріне және жарыққа байланысты.
20. Алғашқы фотосуреттер XIX ғасырдың соңында түсірілген. Содан бері бұл бейне Африканың символына айналды.
21. Сарқырама өзен арқылы қатынасты толықтай тоқтатады. Оның үсті мен асты бөлек су жүйелері ретінде қарастырылады.
22. Қоршаған аумақта ұлттық парк құрылған. Ол тек сарқыраманы ғана емес, тұтас экожүйені қорғауға бағытталған.
23. Туристік инфрақұрылым біртіндеп дамыды. Қазіргі таңда бақылау алаңдары мен жаяу жүргінші жолдары бар.
24. Шатқал үстіндегі тас көпір 1905 жылы салынған. Ол әлі күнге дейін пайдаланылып келеді.
25. Су буы кейде 400 метрден жоғары көтеріледі. Бұл көрініс күшті ағын кезінде айқын байқалады.
26. Көптеген саяхатшылар бұл жерді әлемдегі ең әсерлі орындардың бірі деп санайды. Мұндай әсер көлем, дыбыс және үздіксіз қозғалыс арқылы қалыптасады.

Виктория сарқырамасы табиғаттың қуаты мен сұлулығының бір нүктеде тоғысқанын көрсетеді. Ол адамға тек көзбен көрінетін көрініс емес, сезім арқылы қабылданатын тәжірибе сыйлайды. Әр маусымда бұл мекен жаңа қырынан ашылады. Сол себепті оның тартымдылығы уақыт өткен сайын кемімей келеді.