Жетісу өңірі туралы 30 қызықты дерек

Қазақстан табиғаты алуан түрлілігімен, сұлулығымен және байлығымен ерекшеленеді. Сол байтақ өңірлердің ішінде Жетісу – ерекше орынға ие. Бұл аймақ «жеті өзеннің өлкесі» атанып, табиғаты мен тарихының үйлесімділігімен көз тартады. Мұнда таулар мен далалар тоғысып, ежелгі өркениет іздері мен заманауи өмір салты қатар дамыған. Көшпенділер мен саудагерлер жолы тоғысқан бұл мекен ғасырлар бойы мәдениеттердің тоғысқан ордасы болды. Жетісу – табиғи сұлулығы мен тарихи тереңдігі үйлескен, қазақ даласының ең әсем және тылсым өңірлерінің бірі.

1. «Жетісу» атауы қазақ тілінен аударғанда «жеті өзен» деген мағынаны білдіреді. Ол өңірдің ең басты байлығы – өзендер мен көлдердің көптігін бейнелейді.
2. Тарихи тұрғыдан алғанда, Жетісу Іле мен Балқаш өзендерінің арасындағы, шығыста Қытай мен Қырғызстан шекарасына дейін созылған кең аумақты қамтиды.
3. Ежелгі қытай жылнамаларында бұл өңір құнарлы жері мен шөбі шүйгін даласы бар бай өлке ретінде сипатталған.
4. Ерте заманда Жетісу аймағында қуатты усунь мемлекеті өмір сүрген. Ол Ұлы даладағы маңызды мәдени және саяси орталықтардың бірі болған.
5. Ұлы Жібек жолының маңызды тармақтарының бірі дәл осы Жетісу арқылы өтіп, Шығыс пен Батысты байланыстырған.
6. Бұл өңір түрлі халықтар мен өркениеттердің тоғысқан тұсы болып, мәдени ықпал мен сауда қатынасының орталығына айналды.
7. Жетісудағы ең көне қоныстардың бірі – Талдықорған қаласы. Оның тарихы ежелгі дәуірлерге барып тіреледі.
8. Өңірдің табиғаты ерекше алуан түрлі: мұнда қарлы тау шыңдары, құмды алқаптар және кең жазиралы далалар кездеседі.
9. Жетісу аумағында әйгілі «Алтын-Емел» ұлттық паркі орналасқан. Мұнда 250-ден астам құс түрі мен сирек кездесетін жануарлар мекендейді.
10. Сол парктегі ең ерекше табиғи құбылыстардың бірі – «әнші құм» немесе «ән салатын бархан». Жел соққанда ол орган дыбысына ұқсас үн шығарады.
11. Жетісу көптеген батырлар мен ақындардың туған жері. Солардың ішінде ел азаттығы үшін күрескен Райымбек батырдың есімі ерекше аталады.
12. Өңірде орналасқан Тамғалы-Тас жартастарындағы ежелгі суреттер мен петроглифтер – әлемдік мәдени мұраның бір бөлігі.
13. Балқаш маңының табиғаты ерекше: мұнда шөл мен дала өсімдіктері қатар өседі. Бұл жер табиғи «ашық аспан астындағы мұражай» іспетті.
14. Балқаш көлі дүние жүзінде сирек кездесетін құбылысымен танымал – оның бір бөлігі тұзды, ал екінші бөлігі тұщы сулы.
15. Жетісудың климаты құрғақ, бірақ өзендер мен таулардың әсерінен мұнда егіншілікке қолайлы микроклимат қалыптасқан.
16. Өңірдің ең ірі өзендерінің бірі – Іле. Ол Тянь-Шань тауларынан бастау алып, Балқаш көліне құяды және аймақтың негізгі су көзі саналады.
17. Жетісу жабайы алма – Сиверс алмасының отаны. Бұл алма түрі қазіргі мәдени сорттардың арғы тегі болып саналады.
18. Осы табиғи байлықты дәріптеу мақсатында жыл сайын өңірде «Алма fest» фестивалі өткізіледі.
19. Жергілікті халық ежелден мал шаруашылығымен айналысып, маусымдық көші-қон дәстүрін сақтап келеді.
20. Жетісуда скиф дәуіріне тән көне қорғандар мен археологиялық ескерткіштер көп. Бұл нысандар ежелгі мәдениеттің куәсі болып табылады.
21. Аймақ қазақ халқының мемлекет болып қалыптасуында маңызды рөл атқарған. Мұнда Ұлы жүздің ордалары орналасқан.
22. Қазіргі Талдықорған қаласы – Жетісудың мәдени және әкімшілік орталығы, заманауи инфрақұрылым мен бай тарихи мұра тоғысқан қала.
23. Қала маңында емдік қасиеті бар термалды бұлақтар бар. Олар демалыс пен ем алуға келетін туристер арасында танымал.
24. Өңірде дәстүрлі қолөнер жақсы дамыған. Жергілікті шеберлер кілем тоқу, зергерлік бұйым жасау және ағаш ою өнерін ұрпақтан-ұрпаққа жеткізеді.
25. Жетісу тағам мәдениетімен де танымал: ет тағамдары мен сүт өнімдері мол, ал қымыз – өңірдің басты ұлттық сусыны.
26. Туристер Жетісуға табиғи сұлулықпен қатар, көне ескерткіштер мен тарихи орындарды көруге келеді. Мұнда көне кесенелер мен керуен сарайлардың іздері сақталған.
27. Заилий Алатауының баурайында Көксу, Шарын және Көлсай шатқалдары орналасқан. Бұл жерлердің табиғаты көздің жауын алады.
28. Шарын шатқалы өзінің әсем көрінісімен және көлемімен әйгілі. Оны кейде «Кіші Гранд Каньон» деп те атайды.
29. Жетісудың әсем пейзаждары суретшілер мен ақындарға, фотографтарға шабыт береді. Мұнда таудың күші мен даланың тыныштығы үйлесім тапқан.
30. Бүгінде Жетісу Қазақстанның маңызды туристік аймағына айналып келеді. Оның табиғи ғажайыптары, тарихы мен қонақжай халқы саяхатшыларды өзіне баурайды.

Жетісу – тек географиялық аймақ емес, қазақ халқының рухани және табиғи байлығының символы. Мұнда өткен мен бүгін бір-бірімен үйлесім тауып, ерекше мәдени әлем құрайды. Бұл өлке табиғаттың ғажайып сұлулығын ғана емес, ұлттың рухын да сақтап келеді. Жетісуға сапар шегу – қазақ даласының тамырымен, мәдениетімен және мәңгілік тарихымен жүздесу деген сөз.