Юрий Гагарин ғарышқа ұшқан алғашқы адам қалай болды

Ғарышты бағындыру – XX ғасырдағы адамзаттың ең ауқымды жетістіктерінің бірі. Бұрын мүмкін емес деп саналатын бұл белеске жету ғылыми-техникалық серпіліс пен табанды еңбектің арқасында жүзеге асты. Жер атмосферасынан тысқары ұшу идеясы бір кездері тек армандайтын қиял болғанымен, уақыт өте нақты мақсатқа айналды. Сол арманды жүзеге асырған тұлғаның бірі – Юрий Алексеевич Гагарин. Ол адамзат тарихында алғаш рет ғарышқа көтеріліп, бүкіл әлемге әйгілі болды. Алайда бұл жетістікке жету жолы оңай болған жоқ – ол қажырлы еңбек пен ерекше ерік-жігерді талап етті.

Балалық шағы мен жеке тұлға ретінде қалыптасуы

Юрий Гагарин 1934 жылы Смоленск облысындағы Клушино ауылында қарапайым шаруа отбасында дүниеге келді. Балалық шағы соғыс жылдарымен тұспа-тұс келіп, ерте есейтуге мәжбүр етті.

1. Ол жастайынан техникаға қызығушылық танытты. Ұшақтар туралы кітаптар оқып, модельдер жасаумен айналысты, бұл болашақ мамандығына деген алғашқы қадам болды.
2. Мектеп бітірген соң Саратов индустриалды техникумына түсіп, сол уақытта жергілікті аэроклубқа қатыса бастайды. Дәл осы жерде ол алғаш рет ұшақты басқарып көреді.
3. Табандылығы, ұқыптылығы мен зейінділігі оны қатарластарының арасынан ерекшелендірді. Бұл қасиеттер оған Орынбордағы әскери-авиациялық училищеге түсуге жол ашты.
4. Ұшқыштар мектебінде білім ала жүріп, сабырлылығы мен төзімділігімен көзге түсті. Бұл қасиеттер кейін ғарышкерлікке іріктеуде шешуші рөл атқарды.

Жеке тұлғалық қасиеттері қиындықтарды еңсеруге көмектесіп, оны ерекше міндетке дайындады.

Ғарышқа ұшу алдындағы дайындық және іріктеу

1957 жылы Жердің алғашқы жасанды серігі ұшырылған соң, адамды ғарышқа шығару идеясы нақты мақсатқа айналды. Осыдан соң КСРО тарихтағы алғашқы ғарышкерлер тобын қалыптастыруға кірісті.

• жүздеген үміткердің ішінен тек жиырма шақты адам ғана медициналық және психологиялық талаптарға сай келді;
• Юрий Гагарин өзге үміткерлерден қарапайымдылығы, тез шешім қабылдау қабілеті және психологиялық төзімділігімен ерекшеленді;
• даярлық бағдарламасына қысым камералары, жүктемелік жаттығулар, оқшаулау жағдайында болу және реакцияны тексеру сияқты сынақтар кірді;
• дене дайындығы, ақыл-ой деңгейі және эмоциялық тұрақтылық – басты талаптар қатарында болды;
• 1960 жылы Гагарин негізгі үміткерлер тобына енгізіліп, 1961 жылдың басында басты кандидатқа айналды.

Оның кандидатурасын таңдауда сенімділік, шынайылық және адалдық шешуші факторлар болды.

Тарихи ұшу сәті және оның салдары

1961 жылдың 12 сәуірі – бүкіл адамзат үшін ерекше күн. Бұл күні Юрий Гагарин алғаш рет Жер орбитасына көтеріліп, тарихта қалды.

1. «Восток-1» кемесімен ұшу 108 минутқа созылды. Осы уақыт ішінде ол Жерді бір рет айналып шығып, 300 шақырымнан астам биіктікке көтерілді.
2. Қауіп-қатерге қарамастан, ол сабырлы болып, барлық нұсқауларды нақты орындады. Ұшу автоматты жүйемен басқарылды, бірақ қажет болған жағдайда Гагарин оны қолмен басқаруға дайын болды.
3. Қонған кезде оны алғаш көрген тұрғындар оның кім екенін бірден түсінбеді. Гагариннің «Өзіміздікімін. Кеңестікпін» деген сөзі кейін қанатты тіркеске айналды.
4. Бұл жетістік КСРО-ның ғылыми-техникалық қуатын көрсетті әрі бүкіл әлемнің ғарышқа деген қызығушылығын арттырды.
5. Юрий Гагарин жаһандық танымалдыққа ие болып, көптеген елге сапар жасап, бейбітшіліктің, ғылым мен ынтымақтастықтың символына айналды. Соған қарамастан, ол қарапайым, ашық әрі кішіпейіл күйінде қалды.

Оның бейнесі ғылымның ғана емес, адамгершіліктің де символына айналды.

Гагариннің мұрасы және тарихи рөлі

Гагариннің ұшуы тек бір оқиға емес, бүкіл дәуірдің бетбұрысы болды. Оның ерлігі болашаққа жол ашты және көптеген адамға шабыт сыйлады.

• ол өз заманының символына, шексіз арманның орындалатынын дәлелдеген тұлғаға айналды;
• оның бейнесі кино, әдебиет, мүсін өнері мен бейнелеу өнерінде көрініс тапты;
• оның мысалы білімге, ғылымға және техникаға деген қызығушылықты оятты;
• 12 сәуір Халықаралық ғарышқа ұшу күні ретінде белгіленіп, әлемнің көптеген елінде аталып өтеді;
• Гагариннің аты тек тарихта емес, әр адамның жүрегінде – батылдықтың, қарапайымдықтың және арманға сенудің белгісі ретінде сақталуда.

Ол өткен мен болашақты жалғайтын, адамзаттың даму жолын айқындап берген дара тұлға болды.

Юрий Гагарин ғарышқа кездейсоқ ұшқан жоқ. Бұл – оның білімі, еңбекқорлығы мен еліне, ғылымға деген шынайы адалдығының жемісі. Ол тек зымыранға отырған жоқ – бүкіл адамзаттың сенімін арқалап, жаңа дәуірдің есігін ашты. Оның жарқын күлкісі – болашаққа деген үміттің, адамның мүмкіндігіне деген сенімнің символы. Бұл – нағыз ерлік, білім мен ерік-жігердің тоғысуынан туған тарихи оқиға.