Қозғалыс жетіспейтінін ағза қалай білдіреді

Қазіргі өмір салтының басты ерекшелігі – қозғалыстың азаюы. Компьютер алдында ұзақ отыру, көлікке тәуелділік, гаджеттер мен тұрақты уақыт тапшылығы адамды табиғи белсенділіктен алыстатып барады. Ал адам ағзасы табиғатынан қозғалысқа бейімделген. Қимылдың аз болуы бұлшықетке ғана емес, жүрек, буын, жүйке және зат алмасу жүйелеріне де кері әсер етеді. Сондықтан денсаулық пен өмір сапасын сақтау үшін ағзаның қозғалысқа мұқтаж екенін дер кезінде байқау маңызды.

Белсенділіктің жетіспеуі туралы ағзаның белгілері

Адам денесі қозғалыс арқылы өзінің барлық жүйесін жұмысқа қосады. Ал қимыл азайған кезде ағза ескерту белгілерін жібере бастайды. Көп жағдайда адамдар бұл белгілерді шаршау немесе жас ерекшелігімен байланыстырады, алайда олар гиподинамияның алғашқы көрінісі болуы мүмкін.

Қозғалыстың жетіспеуін білдіретін негізгі белгілер:

• үнемі әлсіздік пен ұйқышылдық сезімі;
• мойын, арқа немесе бел тұсындағы ауырсыну;
• аз күш түскеннің өзінде ентігу мен тез шаршау;
• тамақтану өзгермесе де, салмақтың көбеюі;
• қан айналымының баяулауынан қол-аяқтың мұздауы;
• дененің сіресуі мен еңкейгенде ауырсыну;
• ұйқысыздық пен ашушаңдықтың пайда болуы.

Қозғалыс азайғанда зат алмасу баяулап, қан айналымы мен лимфа жүйесінің жұмысы нашарлайды, ал тіндерге оттегі аз барады. Соның салдарынан адам өзін шаршаңқы әрі енжар сезінеді.

Қозғалыс ішкі жүйелерге қалай әсер етеді

Қимыл-қозғалыстың жетіспеушілігі тек сыртқы бейнеге ғана емес, ағзаның ішкі жұмысына да әсер етеді. Жеткілікті қозғалыс кезінде қан айналымы жақсарып, бұлшықеттер мен ми белсенді жұмыс істейді. Ал қозғалыс азайса, көптеген физиологиялық үдерістер бұзылады.

1. Зат алмасудың баяулауы. Бұлшықеттер аз қозғалған сайын энергия шығыны төмендейді. Артық калория май түрінде жиналып, гормондық тепе-теңдік бұзылады.
2. Қан айналымының бұзылуы. Ұзақ отыру аяқтағы қан айналымын баяулатып, ісінуге және варикоздың дамуына себеп болады.
3. Бұлшықет әлсіздігі. Қимыл азайғанда бұлшықет серпінділігін жоғалтады, омыртқаға түсетін салмақ артып, арқа мен мойын ауруы жиілейді.
4. Психологиялық әсері. Қозғалыс кезінде эндорфиндер – қуаныш гормондары бөлінеді. Олардың жетіспеушілігі күйзеліс пен ұйқы бұзылуына әкеледі.

Сондықтан белсенділіктің жетіспеуі жүрек-қан тамырлары, жүйке және тірек-қимыл жүйелерінің әлсіреуіне тікелей әсер етеді.

Белсенділік деңгейін қалай тексеруге болады

Кей адамдар өздерін жеткілікті қимылдаймын деп есептейді, бірақ іс жүзінде бұл олай емес. Белсенділік деңгейін бірнеше қарапайым белгілер арқылы анықтауға болады.

• жұмыс күнінің соңында физикалық жүктеме болмаса да шаршау сезімі болса;
• қысқа қашықтықта жүру немесе баспалдақпен көтерілу кезінде ентігу пайда болса;
• буындар қозғалғанда сықырлап, ауырсыну байқалса;
• себепсіз көңіл күй түсіп, ұйқы бұзылса.

Осындай белгілер ағзаның қозғалысқа мұқтаж екенін айқын көрсетеді.

Қозғалысты арттырудың қарапайым жолдары

Күн тәртібі тығыз болса да, белсенділікті арттырудың жолдары әрқашан бар. Ең бастысы – шамадан тыс жүктемей, біртіндеп бастау.

1. Күнделікті қозғалысты көбейту. Таңертеңгі жеңіл жаттығу, жұмысқа жаяу бару немесе лифттің орнына баспалдақ пайдалану ағзаны сергітеді. Маңыздысы – тұрақтылық пен жүйелілік.
2. Жеңіл жаттығулар жасау. Күніне 20–30 минуттық йога, жүзу немесе серуен бұлшықеттер мен жүрек жұмысын жақсартады.
3. Дұрыс отыру қалпын сақтау. Бір орында ұзақ отыру омыртқаға салмақ түсіреді, сондықтан әр сағат сайын тұрып, аздап созылу пайдалы.
4. Демалыс пен ұйқының маңызы. Белсенділікті арттырумен қатар, ағзаға қалпына келу үшін уақыт қажет. Уақытылы демалу мен жеткілікті ұйқы физикалық сергектік береді.

Қозғалысты өмір салтының табиғи бөлігіне айналдыру – денсаулықты сақтаудың ең сенімді жолы.

Физикалық белсенділіктің жетіспеушілігі – ағзаның жұмысында тепе-теңдік бұзылғанының белгісі. Уақытында әрекет етіп, денеге қажетті қимыл жүктемесін қайтару – өмір сапасын арттырады. Дене қозғалған сайын қан тарайды, көңіл көтеріліп, энергия артады. Белсенді өмір – ұзақ әрі сапалы өмірдің кілті.