Альберт Швейцер Нобель бейбітшілік сыйлығын не үшін алды

Нобель сыйлығы тарихында гуманизм мен бейбітшіліктің символына айналған есімдер көп. Солардың бірі – дәрігер, философ, музыкант әрі теолог Альберт Швейцер. Ол бүкіл өмірін адамзатқа қызмет етуге арнап, өзіндік философиясымен де, нақты істерімен де әлемге ықпал етті. Оның есімі жанқиярлық еңбектің және моральдық жауапкершіліктің үлгісіне айналды. Нобель бейбітшілік сыйлығын беру туралы шешім оның ұзақ жылғы еңбегіне берілген жоғары баға болды.

Гуманистік философиясы

Швейцер «өмір алдындағы құрмет» тұжырымдамасын дамытқан ойшыл ретінде танылды. Бұл идея оның барлық қызметінің негізіне айналып, кейінгі буындардың дүниетанымына әсер етті.

• әрбір тіршілік иесінің өмірі құнды;
• адам өзгелерге қамқорлық жасауға моральдық тұрғыда міндетті;
• бейбітшілікке ұмтылыс тіршілікті құрметтеуден басталады;
• рухани және этикалық құндылықтар материалдық жетістіктен маңызды;
• үйлесім тек әркім өз жауапкершілігін сезінгенде ғана мүмкін.

Осы идеялар оның тәжірибелік қадамдарымен ұштасып, оны гуманитарлық салада беделді тұлғаға айналдырды.

Африкадағы медициналық миссиясы

Оның қызметінің ең жарқын мысалы – Экваторлық Африкадағы еңбегі. Мұнда Швейцер Ламбаренедегі аурухананы салып, жергілікті халыққа ондаған жыл бойы көмек көрсетті.

1. Емдеу орталығын құру. ХХ ғасырдың басында ол мыңдаған адамға көмек көрсеткен аурухана ашты. Бұл мекеме тек медициналық орталық емес, мейірімділіктің нышаны болды.
2. Қиын жағдайда еңбек ету. Дәрі-дәрмектің жетіспеуі, тропикалық дерттер мен климаттық ауыртпалықтар оған кедергі болмады. Швейцер барлық қиындыққа қарамастан халыққа көмек көрсетуді өз парызы санады.
3. Жергілікті мамандарды даярлау. Ол жергілікті тұрғындарды медициналық дағдыларға үйретіп, олардың өз қауымдарына көмектесуіне жол ашты. Бұл тәсіл оның еңбегінің ұзақ мерзімді нәтижесін қамтамасыз етті.

Мұндай жанқиярлық оның өзгелер үшін жайлылықтан бас тарта алатын адам екенін көрсетті.

Соғыс пен зорлыққа қарсы көзқарасы

Медицинадан бөлек, Швейцер бейбітшілік идеясының белсенді жақтаушысы болды. Оның дауысы ядролық текетірес дәуірінде ерекше естілді.

• қару-жарақ жарысын айыптап, ядролық апат қаупін ескертті;
• халықаралық диалогтың қажеттілігін үнемі айтты;
• шынайы прогресс өмірді құрметтемей мүмкін еместігін көрсетті;
• саясаткерлерге болашақ ұрпақ алдындағы жауапкершілікті еске салды;
• ғылымды және гуманистік ойды біріктіріп, бейбітшілік идеясын қорғады.

Бұл бастамалар оның ХХ ғасырдағы ең ықпалды гуманистердің бірі болуына ықпал етті.

Нобель сыйлығының берілуі

1952 жылы Альберт Швейцер Нобель бейбітшілік сыйлығына лайық деп танылды. Марапаттау рәсімі 1953 жылы өтті, өйткені ол бұған дейін келе алмады.

1. Ресми мойындалуы. Бұл сыйлық оның гуманитарлық әрі философиялық еңбектерінің маңызын дәлелдеді. Комитет оның практикалық көмегі мен рухани мұрасын ерекше атап өтті.
2. Қаржыны пайдалану. Ол алған қаражатты Ламбаренедегі аурухананы дамытуға жұмсады. Бұл шешім оның қызметке деген адалдығын айқын көрсетті.
3. Қоғамға ықпалы. Сыйлықтан кейін оның есімі мейірімділік пен жауапкершіліктің символына айналды. Әлемнің миллиондаған адамы оның үлгісінен шабыт алды.

Бұл марапат оның гуманизм қағидаттарын өмірімен дәлелдеген тұлға екенін нақты бекітті.

Альберт Швейцерге берілген Нобель сыйлығы оның философиясы мен медицинадағы еңбегіне, бейбітшілік жолындағы күресіне берілген жоғары баға болды. Ол жеке адамның жанқиярлық қызметі әлемді жақсарта алатынын дәлелдеді. Оның «өмір алдындағы құрмет» идеясы әлі күнге дейін өзекті болып, тіршілік атаулыға мейірімді қарым-қатынастың қажеттілігін еске салады. Швейцердің өмір жолы бүгінгі ұрпаққа жақсылыққа, әділетке және бейбітшілікке ұмтылуға шабыт береді.