Шабдалы ағаштарын үсіктен қалай қорғау керек

Шабдалы — дәмі тіл үйіретін, сыртқы көрінісімен де сүйсіндіретін ағаш, алайда ол суыққа аса сезімтал. Ерте көктемде немесе қыстың соңындағы күрт аяздар бұл жеміс ағашына үлкен зиян келтіруі мүмкін. Әсіресе гүлдеу кезінде немесе бүршік атқан уақытта күтпеген үсік шабдалыға кері әсер етеді. Мұндай жағдайлардың алдын алу үшін бағбандар алдын ала нақты әрі тиімді шаралар қабылдауы тиіс. Бұл мақалада біз шабдалы ағаштарын үсік пен аяздан сақтау жолдарын жан-жақты қарастырамыз.

Сорт пен орын таңдаудың маңызы

Шабдалыны суықтан қорғаудың алғашқы қадамы — дұрыс отырғызу. Ағаштың қай жерге, қандай түрі отырғызылғаны оның төзімділігіне тікелей әсер етеді.

Назар аударуға тиіс басты жайттар:

• ағаштарды оңтүстік немесе оңтүстік-батыс баурайларына отырғызу;
• суық ауа жиналатын ойпаң жерлерден аулақ болу;
• желден қорғалған учаскелерді таңдау;
• кеш гүлдейтін, үсікке төзімді сұрыптарды пайдалану.

Осы қарапайым ережелерді сақтау арқылы ерте көктемдегі ауа райының тосын мінезіне қарсы тұруға болады.

Дің мен тамыр жүйесін оқшаулау

Суықтан қорғанудың маңызды тәсілдерінің бірі — шабдалы ағашының діңін және тамырын аяздан сақтау. Бұл бөліктер ең осал тұстардың қатарына жатады.

Кең таралған оқшаулау тәсілдері:

• діңді мата, агрошүберек немесе арнайы лентамен орау;
• түбін қураған жапырақ, ағаш үгіндісі, сабан немесе көңмен жабу;
• тамыр бөлігін тақтай немесе ағаш жәшікпен қаптау.

Әсіресе жас ағаштар үшін бұл әдістер ауа райының күрт өзгерістерінен қорған бола алады.

Түтіндеу және тұмандату әдістері

Көктемгі үсіктер кезінде жедел шаралар қолдану қажет болады. Солардың бірі — түтіндеу әдісі. Бұл әдіс жер бетіндегі жылуды сақтауға көмектеседі.

Бұл тәсілдің ерекшеліктері мен артықшылықтары:

• түтін ауада қалқып, жердегі жылудың тез жоғалуын тежейді;
• ылғалды сабан, көң, шымтезек немесе ағаш жаңқасы қолданылады;
• үсік түсу қаупі бар күндері алдын ала дайындалады.

Сонымен қатар микротұман шашу әдісі де тиімді. Бұл кезде майда су буы ағаштың гүлдеріне шөгеді де, мұзға айналу кезінде жылу бөледі, бұл ағашты суықтан қорғайды.

Ағашты дұрыс қалыптастыру және кесу

Шабдалы ағашының пішіні де оның үсікке төзімділігіне әсер етеді. Тығыз әрі ыңғайлы кесілген ағаш жылуды жақсы сақтайды әрі оқшаулауға ыңғайлы келеді.

Кесуге қатысты негізгі ұсыныстар:

1. Артық бұтақтарды кесіңіз. Бұл желдетуді жақсартып, жылу біркелкі таралуына көмектеседі.
2. Биіктігін төмен ұстаңыз. Аласа ағашты орау және желден қорғау жеңіл болады.
3. Тостаған тәрізді тәж қалыптастырыңыз. Мұндай пішін ішкі бөлікте жылу жиналуына мүмкіндік береді.

Кесу жұмыстарын күзде немесе ерте көктемде, шырын жүру кезеңіне дейін жүргізу ұсынылады.

Стресске қарсы препараттарды пайдалану

Аязға төзімділікті арттырудың тағы бір жолы — өсімдікке арналған арнайы препараттар қолдану. Мұндай құралдар иммунитетті күшейтіп, ағаштың төтенше жағдайларға бейімделуіне көмектеседі.

Төмендегідей препараттар пайдалы болады:

• аминқышқылдары мен балдыр негізіндегі биостимуляторлар;
• фосфор мен калийге бай тыңайтқыштар;
• органикалық негіздегі «өсімдіктерге арналған антифриз» препараттары.

Мұндай қорғаныс құралдарын үсік түспей тұрып бірнеше күн бұрын қолданған дұрыс.

Жалпы күтім және алдын алу шаралары

Ағашты сау және төзімді ұстау үшін үсікке қарсы күрестен бөлек жалпы күтім де маңызды.

Алдын алу мақсатында мыналар жасалуы тиіс:

• үсік алдында ағашты жақсылап суару;
• жаздың соңында азотты тыңайтқыш қолданбау;
• зиянкестер мен ауруларға қарсы үнемі бақылау жүргізу;
• ағаштың діңін әктеу;
• жас көшеттерге тіреу орнатып, оларды желден сақтау.

Мұндай кешенді амалдар шабдалының саулығын арттырып қана қоймай, оның жеміс беру қабілетін де жақсартады.

Шабдалы – талғампаз өсімдік, оған ерекше күтім қажет. Климаттың құбылмалы мінезіне дайын болу және дер кезінде әрекет ету – жақсы өнім алудың кепілі. Суыққа төтеп беру үшін бір ғана емес, бірнеше әдісті қатар қолдану тиімді. Табиғат тосын мінез танытса да, егер бағбан ағашты алдын ала қорғап, оған үнемі қамқорлық көрсетсе – еңбегі міндетті түрде жемісін береді.