Құландар туралы 28 қызықты дерек

Құландар — әлемдегі ерекше жануарлардың бірі, олардың мінезі мен өмір сүру ерекшеліктері ғалымдар мен табиғат сүйер қауымды қызықтырады. Бұл жабайы жылқылар дала мен шөлді мекендеп, қатал табиғат жағдайларына бейімделген. Құландар туралы тереңірек түсіну олардың тіршілік ортасын қорғауда маңызды рөл атқарады. Төменде осы ерекше жануарға қатысты 28 маңызды және қызықты мәлімет берілген.

1. Құландар — жабайы жылқылардың түрі, кейде оларды азиялық жабайы есек деп те атайды. Аты түркі тілінен аударғанда «жабайы есек» деген мағынаны білдіреді;
2. Бұл жануарлар негізінен Орталық Азияның кең далаларында, соның ішінде Қазақстан, Өзбекстан, Моңғолия және Қытай аумақтарында өмір сүреді;
3. Құландардың жүгірісі өте жылдам, олар сағатына 70 шақырымға дейін жылдамдыққа жетеді, бұл оларды жыртқыштардан қорғауға көмектеседі;
4. Үй жылқыларынан ерекшелігі — мойнының қалың әрі мықты болуы және қысқа жалы;
5. Терісінің түсі ашық сарыдан қызылшасығына дейінгі әртүрлі реңде болады, бұл оларды қоршаған ортаға үйлестіріп тұрады;
6. Аяқтарының ішкі жағында қара дақтар бар, олар зебраның жолақтарына ұқсайды;
7. Құландар топтасып өмір сүреді, бір топта ондаған жануар болуы мүмкін, бұл олардың қауіпсіздігін арттырады;
8. Бір-бірімен қарым-қатынаста әртүрлі дыбыстарды — жүрек қаққандай үннен бастап ысқырыққа дейін қолданады;
9. Жануарлардың еркектері ұрпақ қалдыру кезеңінде өте күрескер болады;
10. Құландардың жүктілігі шамамен 11 айға созылады және әдетте бір төл туылады;
11. Төлдері туылғаннан кейін бірнеше сағат ішінде анасымен бірге жүруге қабілетті;
12. Қиын жағдайларда олар бірнеше күн сусыз өмір сүре алады, шөп пен жапырақпен қоректенеді;
13. Құландар экожүйеде маңызды рөл атқарады, өсімдіктер тұқымдарын таратады;
14. Тарихта аңшылық пен мекендеу ортасының бұзылуынан олардың саны күрт азайған;
15. Қорғау шараларының арқасында популяциясы біртіндеп қалпына келуде;
16. Құландарды Пржевальскийдің жылқысымен жиі шатастырады, бірақ олар бөлек түрге жатады;
17. Табиғатта олардың өмір сүру ұзақтығы 20 жылға дейін, ал тұтқында одан да көп болуы мүмкін;
18. Ежелде оларды жүк тасымалдау мен міну үшін пайдаланып келген, алайда толықтай үйрету мүмкін болмаған;
19. Жақсы көретін көруі мен естігі бар, бұл қауіптен ерте сақтануға көмектеседі;
20. Азық пен суды іздеп ұзақ қашықтықтарға жүруге бейімделген;
21. Кейбір тұлғалары адамдарға үйреніп, елдімекендердің маңында кездеседі;
22. Ғылыми зерттеулер генетика саласында құландардың сақталуына ықпал етеді;
23. Олар қатты ауа райына төзімді, температураның кенет ауысуына шыдай алады;
24. Табиғи сақтықтары мен үркіштері жыртқыштардан құтылуына көмектеседі;
25. Орталық Азия халықтарының мәдениетіндегі құлан — еркіндік пен күш символы;
26. Халықаралық ұйымдар бұл түрді қорғауды қажет ететіндер қатарына қосқан;
27. Популяцияны қорғау үшін арнайы қорықтар құрылып, тұтқында көбейту жұмыстары жүргізілуде;
28. Құландардың мінез-құлқы мен биологиясын зерттеу зоология мен экология ғылымдарының дамуына септігін тигізеді.

Құландар — жабайы табиғаттың ерекше өкілдері, олардың тіршілігі мен мінез-құлқы көптеген таңғажайып қасиеттерге толы. Оларды сақтау мен қорғау бүгінгі қоғамның маңызды міндеті болып табылады. Құландарды терең зерттеу табиғаттың күрделі заңдылықтарын түсінуге жол ашады және қоршаған ортаны қорғаудың қажеттілігін айқын көрсетеді. Қорғаныс шаралары арқасында олардың болашағы жарқын, әрі олар дала табиғатының еркіндігі мен күшінің символы болып қала береді.