Орхидеялар туралы 20 қызықты дерек

Орхидеялар – әлемдегі ең әдемі әрі ерекше гүлдердің қатарына кіреді. Бұл гүлдердің сан алуан түсі, таңғажайып пішіні мен хош иісі көптеген адамдарды өзіне баурайды. Орхидеяның шығу тарихы туралы түрлі аңыздар бар, олар әр мәдениетте сұлулық пен нәзіктіктің символы саналады. Табиғаттағы бейімделу қабілеті ерекше бұл өсімдіктер жер бетінің көптеген аймақтарында кездеседі. Осы мақалада орхидеяларға қатысты сіз білмеген жиырма қызықты мәліметпен танысамыз.

1. Орхидея – өсімдіктердің ең ірі тұқымдастарының бірі, оның құрамында 25 мыңнан астам түр кездеседі. Олар Антарктидадан басқа барлық құрлықтарда өседі.
2. Орхидеялардың басым бөлігі эпифитті өсімдіктер, яғни басқа ағаштардың бұтақтарында өседі. Дегенмен олар паразит емес, ағаш шырынын пайдаланбайды.
3. Кейбір орхидеялар жәндіктердің сыртқы пішіні мен иісін дәлме-дәл қайталайды. Мұндай бейімделу опылдау үшін қажетті жәндіктерді тартуға көмектеседі.
4. Орхидеялардың арасында бірнеше сағат немесе бір-екі күн ғана гүлдейтін түрлері бар. Кейбір түрлері айлап гүлдеп тұрады.
5. Әлемдегі ең кішкентай орхидея – Platystele jungermannioides, оның гүлі небәрі 2 миллиметрге жетеді. Оны тек үлкейткіш әйнекпен көруге болады.
6. Ең үлкен орхидея – Paphiopedilum sanderianum, оның гүлінің ұзындығы 90 сантиметрден асады.
7. Vanilla planifolia орхидеясы табиғи ваниль дәмдеуішін алуда қолданылады. Бұл орхидеялардың адам өмірінде қолданылатын сирек түрі.
8. Орхидеялардың кейбір түрлері жүз жылдан астам өмір сүре алады. Әсіресе, тұрақты ортада ботаникалық бақтарда кездеседі.
9. Орхидея тұқымдары өте ұсақ, бір қауашақта бірнеше жүз мың тұқым болады. Олардың тұқымдары шаң тәріздес ұсақ келеді.
10. Орхидея тұқымдарының өнуі үшін міндетті түрде белгілі бір саңырауқұлақпен симбиоз қажет. Онсыз тұқымдар өне алмайды.
11. Жер астында өмір сүретін, ешқашан жарыққа шықпайтын ерекше орхидеялар бар.
12. Орхидея гүлдері хош иісті және емдік қасиеттерге ие болғандықтан, парфюмерия мен косметикада жиі қолданылады.
13. Азия елдерінде, әсіресе Қытай мен Жапонияда орхидея ұзақ өмір, ақыл-парасат пен нәзіктіктің символы саналады. Олар жиі сыйлық ретінде ұсынылады.
14. Тарихтағы ең қымбат орхидея – «Кинабалу алтыны», оның бағасы 200 мың доллар болған. Бұл ерекше түр тек Малайзияда кездеседі.
15. Кейбір орхидеялар түнде ғана гүлдейді. Олар түнгі жәндіктермен тозаңданып, түнде ерекше хош иіс шығарады.
16. Орхидеялар зақымдалғаннан кейін жылдам қалпына келу қасиетіне ие. Олар ауыр зақым алғанның өзінде қайта гүлдей алады.
17. Орхидеяның кейбір түрлері қоршаған ортаның әсерінен немесе жасына қарай гүлінің түсін өзгерте алады. Мысалы, тозаңданудан кейін түсі басқаша болады.
18. «Көк Ванда» орхидеясы – табиғи көк түсті гүлі бар сирек кездесетін түр. Ол әлемдегі ең құнды орхидеялардың бірі.
19. Орхидеялардың көбі күн сәулесін тікелей қабылдай алмайды, оларға жанама жарық қажет. Сондықтан олар көбіне терезенің шығыс немесе батыс бетінде өсіріледі.
20. Әлемде орхидеология деп аталатын, тек орхидеяларды зерттеуге бағытталған арнайы ғылым саласы бар. Осы саладағы ғалымдар жыл сайын жаңа түрлерді ашып келеді.

Орхидеялардың көркемдігі ғана емес, олардың ерекше қасиеттері мен табиғи бейімделу қабілеті адамды таң қалдырады. Олар табиғаттың алуан түрлілігін танытып, өсімдіктер әлеміндегі нағыз ғажайып ретінде бағаланады. Орхидея жайлы көбірек білген сайын, біз табиғатқа құрметпен қарап, оның сұлулығын сақтауды үйренеміз.