Киви жемісі туралы 22 қызықты дерек

Жемістер әлемі таңғажайып алуан түрлі әрі дәмге толы. Кейбірі бала кезден таныс болса, кейбірі ерекше түрімен әлі де таңқалдырады. Киви – экзотикалық әрі пайдалы жемістердің бірі. Оның ерекше көрінісі, қышқылт-тәтті дәмі мен дәруменге бай құрамы бұл жемісті диетологтар мен дәмқойлардың сүйіктісіне айналдырды. Кішкентай ғана көлеміне қарамастан, киви көптеген күтпеген қасиеттерге ие. Төменде осы жеміс туралы ең қызықты 22 дерекпен таныса аласыз.

1. Кивидің отаны – Қытай. Онда бұл жемісті «маймыл шабдалысы» деп атаған. ХХ ғасырдың басында ол Жаңа Зеландияға жеткізіліп, қазіргі атауын алған.
2. Киви атауы Жаңа Зеландияның ұлттық символы саналатын ұсақ қанатсыз құс кивимен байланысты. Олардың екеуін де қоңыр түкті «жүнді» сыртқы бейне біріктіреді.
3. Бұл жеміс цитрус тұқымдасына емес, актинидия деп аталатын өрмелегіш лиана тобына жатады. Актинидия ағаштарға оралып өсіп, ірі әрі шырынды жеміс береді.
4. Бір кивиде орташа апельсинге қарағанда көбірек С дәрумені бар. Сондықтан ол иммунитетті күшейтуге және суық тиюдің алдын алуға көмектеседі.
5. Кивидің құрамында калий, магний, фолий қышқылы және тағамдық талшықтар көп. Бұл жүрек пен қан тамырларының жұмысына оң әсер етеді.
6. Ғалымдардың айтуынша, кивиді тұрақты тұтыну холестерин деңгейін төмендетіп, ас қорыту жүйесін жақсартады. Мұның себебі – құрамындағы актинидин ферменті ақуыздарды ыдырата алады.
7. Әлемде кивидің 60-тан астам сорты бар. Олар түсі мен дәмі бойынша ерекшеленеді: ең танымалдары – жасыл, сары және сирек кездесетін қызыл түрлері.
8. Сары немесе «голд» киви кәдімгі түрінен тәттірек әрі тропикалық хош иіске ие. Бұл сорт Азия елдерінде ерекше сұранысқа ие.
9. Табиғатта жабайы актинидия жемістері кішірек әрі қышқылдау болған. Қазіргі ірі және тәтті сорттар селекционерлердің еңбегі арқасында пайда болды.
10. Киви өсімдігі 9 метрге дейін созылатын лиана түрінде өседі. Ол мол күн сәулесін және тірек болатын құрылымды қажет етеді.
11. Бұл жеміс тек дәмімен емес, сыртқы көрінісімен де әдемі. Көктемде киви бұталары ақ түсті, хош иісті гүлдерге оранады.
12. Жемістер күздің соңында піседі, бірақ оларды сәл шикілей күйінде жинап алады. Бөлме температурасында сақталғанда киви жұмсарып, тәттіленеді.
13. Кивиді алма мен бананнан бөлек сақтау қажет, өйткені бұл жемістер кивидің тез пісіп кетуіне әсер ететін этилен газын бөледі. Тоңазытқышта ол бірнеше апта бойы бұзылмай сақталады.
14. Нәзік жұмсағы кивиді десерттерге, салаттарға және смузиге қосуға тамаша келеді. Алайда желе дайындауда қолдануға болмайды, себебі актинидин желатинді ыдыратады.
15. Еуропа мен Америка елдерінде кивиді ет маринадына жиі қосады. Ол ет талшықтарын жұмсартып, тағамға аздап қышқыл дәм береді.
16. Асқазаны сезімтал адамдар кивиді аз мөлшерде жеуі тиіс. Қышқылдықтың жоғары болуы кейде шырышты қабықты тітіркендіруі мүмкін.
17. 1970-жылдары киви сәнді әрі қымбат жеміс саналған. Бүгінде ол әлемнің барлық өңірінде қолжетімді өнімге айналды.
18. Кивидің ең ірі өндірушілері – Қытай, Италия және Жаңа Зеландия. Бұл үш ел әлемдік өнім көлемінің негізгі бөлігін қамтамасыз етеді.
19. Мини-киви деп аталатын түрі де бар. Оның қабығы жұқа әрі тегіс, сондықтан оны қабығымен бірге жеуге болады. Дәмі қарақат пен құлпынайдың қоспасын еске салады.
20. Кәдімгі кивидің қабығы да жеуге жарамды және антиоксиданттарға бай. Тек жемісті мұқият жуып алу жеткілікті.
21. Косметологияда киви сығындысы теріні жасартуға пайдаланылады. Бұл жеміс негізіндегі бет маскалары теріні нәрлендіріп, ағартады және сергітеді.
22. Киви мәдениетте өмір қуатын, денсаулық пен табиғат үйлесімін бейнелейді. Сол себепті ол экологиялық таза өнімдердің белгісі ретінде жиі қолданылады.

Киви – дәмді ғана емес, пайдалы да жеміс. Оның құрамындағы дәрумендер мен минералдар ағзаны нығайтып, көңіл-күйді жақсартады. Бұл тропикалық өсімдік табиғаттың ерекше сыйы іспетті: әсем, қоректік және сергіткіш. Күнделікті тағам рационына кивиді қосу арқылы адам денсаулығын табиғи жолмен жақсарта алады.