Ежелгі Қазақстан қалалары туралы 29 қызықты дерек
Қазақстан тарихы қалалардың дамуымен тығыз байланысты. Олар мәдениет пен сауданың орталығы болып, халықтар тоғысқан, білім мен тәжірибе алмасқан мекендерге айналды. Көптеген көне қалалардың орны археологиялық қазбалар арқылы белгілі болып, бүгінгі күнге дейін өткен дәуірлердің сырын сақтап отыр. Бұл шаһарлар қолөнердің, ғылымның және сәулеттің өркендеуін айғақтайды. Ежелгі Қазақстан қалалары туралы қызықты деректерге назар аударсақ, олардың маңызы мен ықпалы тереңірек ашылады.
- Ең көне қалалардың бірі – Отырар. Ол Ұлы Жібек жолының маңызды торабы болып, ғылым ордасы ретінде де танылды.
- Отырарда әйгілі ғалым, философ әл-Фараби дүниеге келген. Оның еңбектері арқылы бұл қала аты алыс елдерге жайылды.
- Шымкент маңындағы Сайрам VI ғасырдан белгілі. Мұнда Шығыс пен Батысты байланыстырған сауда жолдары өткен.
- Тараз VII ғасырдағы қытай деректерінде аталады. Қала қолөнер мен дипломатияның ірі орталығы болды.
- Таразда өз теңгесін соққан. Бұл оның экономикасының дамығанын және айырбас жүйесінің қалыптасқанын дәлелдейді.
- Баласағұн Қарахан әулетінің астанасы болған. Мұнда билеушілердің сарайлары мен діни орындар орналасқан.
- Түркістанда Қожа Ахмет Ясауи кесенесі бой көтерді. Бұл ескерткіш ортағасырлық сәулеттің көрнекті туындысы саналады.
- Шымкент ежелгі кезде бекіністі қоныс ретінде қызмет етті. Ол керуендерді қорғап, әскери маңызы бар орынға айналды.
- Жамбыл облысында Ақыртас қалашығының қирандылары сақталған. Ғалымдар оның нақты мақсаты жайлы әлі күнге дейін пікір таластырады.
- Сауран мықты қамал қабырғаларымен қоршалған. Қала су құбырымен де танылып, берік бекініс ретінде белгілі болды.
- Сауранда ерекше кәріз жүйесі болған. Бұл жерасты арналары құрғақшылық жылдары да суды үзбей жеткізіп тұрған.
- Есік көлі маңында «Алтын адам» табылған. Бұл жаңалық Қазақстанның тарихи-мәдени мұрасын әлемге әйгіледі.
- Талдықорған өңіріндегі Есік қаласы сауда мен қолөнердің маңызды орталығы болған. Оның орнында көптеген қыш бұйымдар табылды.
- Ежелгі қалаларда түрлі халықтар мекендеген. Әртүрлі мәдениет пен дін өкілдері бейбіт қатар өмір сүрген.
- Жол бойында керуен-сарайлар салынған. Олар саудагерлер мен жолаушыларға қауіпсіздік пен жайлы жағдай жасаған.
- Қалаларда керамика өндірісі өркендеді. Табылған құмыралардағы ою-өрнектер халықтың дүниетанымын бейнелейді.
- Археологтар күміс әшекейлер тапқан. Олар зергерлік өнердің жоғары деңгейде дамығанын көрсетеді.
- Таразда мұнаралар мен медреселер бой көтерді. Бұл ислам мәдениетінің аймақтағы рөлін айғақтайды.
- 1219 жылы Отырар Шыңғыс хан әскерінің қоршауына түсті. Қала ұзақ уақыт қарсылық көрсеткен соң құлады.
- Қалаларда қолөнершілердің кварталдары болған. Мұнда қару-жарақ, мата және тұрмыстық бұйымдар жасалды.
- Егіншілік қалаларды азық-түлікпен қамтамасыз етті. Оазистерде бидай, жүзім және бақша дақылдары өсірілді.
- Баласағұн бай кітапханасымен танылды. Жазба деректерде онда мол қолжазбалар сақталғаны айтылады.
- Түркістан ұзақ уақыт рухани орталыққа айналды. Мұнда мұсылман әлемінің түкпір-түкпірінен қажылар ағылып келді.
- Көптеген қалалар күрделі қорғаныс жүйесіне ие болды. Қамал қабырғалары, мұнаралар мен орлар халықты қорғады.
- Жәрмеңкелер жиі өткізіліп тұрды. Мұнда Қытай, Үндістан және Парсыдан келген тауарлар саудаланды.
- Археологиялық қазбалар әлі жалғасуда. Әрбір жаңа олжа аймақтың бай тарихы жайлы тың деректер береді.
- Қалалардан тұрмыстық заттар табылды. Олар сол дәуірдің өмір сүру деңгейінің жоғары болғанын көрсетеді.
- Қазақстандағы көне қалалар әлемдік орталықтармен байланысты болды. Олар жібек, дәмдеуіштер мен металл саудасына қатысқан.
- Бірқатар ежелгі қалалар ЮНЕСКО мәдени мұрасының тізіміне енген. Бұл олардың дүниежүзілік маңызын дәлелдейді.
Ежелгі Қазақстан қалалары – тек қирандылар мен ескерткіштер ғана емес, тұтас өркениеттің айғағы. Олар өткен дәуірлердің көрінісін ашып, халықтың жетістіктерін паш етеді. Бұл қалалардың тарихын білу мәдениетіміздің тамырын түсінуге мүмкіндік береді. Олар халықтар мен дәуірлерді тоғыстырған, артында баға жетпес мұра қалдырған орталықтар болды.
