Салауатты жеке шекараларды қалай құруға болады

Адамдар арасындағы қарым-қатынас өзара құрметке және бір-бірінің сезімін түсінуге негізделуі керек. Алайда ішкі қажеттіліктер мен рұқсат етілген шектерді сезіне алмаса, байланыс тең болмайды. Көпшілік «жоқ» деп айтуға қиналады, өйткені қарсы жақ ренжиді немесе арақатынас бұзылады деп ойлайды. Осы үрей адамның ішкі ресурсын сарқып, өзін-өзі бағалауды әлсіретеді. Салауатты жеке шекаралар күш-қуатты сақтауға, адал әрі сенімді қатынас құруға және өз қадірін қорғауға мүмкіндік береді. Сол себепті бұл дағдыны үйрену өмір сапасын арттырады.

Жеке шекара деген не және оның маңызы қандай

Жеке шекаралар — адамның психологиялық, эмоционалдық және физикалық жайлылығын анықтайтын кеңістік. Олар қоршаған ортаға қандай әрекет қолайлы, ал қайсысы қабылданбайтынын көрсетеді. Белгісіз шектер артық жүктеме, кінә сезімі және шамадан тыс жауапкершілікке әкеледі, бұл өз-өзіне сенімге нұқсан келтіреді.

Тақырыпты нақтылау үшін жеке шекаралардың маңызын атап өткен жөн:

• психологиялық тұрақтылықты сақтауға көмектеседі;
• жеке қажеттіліктер мен сезімдерді құрметтеуге үйретеді;
• қарым-қатынаста анықтық орнатып, жанжал ықтималдығын азайтады;
• шешім қабылдауда еркіндік береді;
• шынайы әрі тең құқылы байланыс орнатады.

Осындай қағидалар тепе-тең және қауіпсіз қатынас құруға негіз болады. Өзін құрметтей білетін адам басқалардың да сыйлауына жағдай жасайды.

Жеке шекараларды қалай анықтауға болады

Шекараларды қалыптастыру өз сезімдері мен реакцияларын бақылаудан басталады. Қай кезде қысым, реніш немесе ішкі қарсылық сезілетінін байқау маңызды. Бұл белгілер байқалатын сәттер жеке шекараның қай жерде бұзылатынын көрсетеді.

Өзін түсінуге көмектесетін тәсілдер:

1. Қиындық тудыратын жағдайларды талдап отырыңыз. Жекелеген сәттерде сөйлескіңіз келмей, қашқақтау немесе ашулану байқалса, бұл белгі назар аударуды қажет етеді. Осындай эмоциялар нақты мәселені көрсетеді. Үнемі жазып жүру бағытты айқындайды.
2. Ыңғайсыздықтың себебін анықтаңыз. Көбіне тітіркену демалыс немесе тыныштық қажеттілігін білдіреді. Кейде қарым-қатынас стилін өзгерту қажет болады. Негізгі себебін түсіну нақты шешім табуға көмектеседі.
3. Қандай әрекет қолайлы, ал қайсысы рұқсат етілмейтінін қағазға жазыңыз. Бұл әдіс шектерді айқындап, жүйелеуге мүмкіндік береді. Түсінікті бағдар қарым-қатынасты жеңілдетеді және тыныштық береді.

Осындай қадамдар сенімділік қалыптастырып, эмоциялық бақылауды күшейтеді. Адам өзіне қажетті кеңістікке ие бола бастайды.

«Жоқ» деп айтуға қалай үйренуге болады

Көпшілік бас тартуды дөрекілік деп қате қабылдайды. Алайда сыпайы және анық айтылған «жоқ» арақатынасты бұзбайды, керісінше шынайылықты арттырады. Шекара туралы ашық айту сенім қалыптастырады және жауапкершілікті бөледі.

Бастамас бұрын айта кету керек, бас тарту ұзақ түсіндірмені немесе ақталуды қажет етпейді.

1. Ойды қысқа және анық жеткізіңіз. Жылы үнмен айтылған қарапайым сөздер жақсы қабылданады. Артық түсініктемелер сенімсіздік тудырып, қысымға әкеледі. Тұжырым айқын болғанда әңгіме жеңіл өтеді.
2. Құрмет көрсететін тұжырымдар қолдануға тырысыңыз. Қажет болса, ыңғайлы уақыт ұсынуға немесе балама жол көрсетуге болады. Мұндай тәсіл қатынасты сақтауға көмектеседі және жағдайды жұмсартады. Екі тарап та өзін қауіпсіз сезінеді.
3. Өз шешіміңізді ұстай біліңіз. Алғашқы ретте қобалжу болуы мүмкін. Тәжірибе артқан сайын сенімділік жоғарылайды және бас тарту табиғи әрекетке айналады. Дағды біртіндеп қалыптасады.

Бұл тәсілдер жеке кеңістікті қорғауға және өзін құрметтеуге мүмкіндік береді.

Шекараларды орнатуды қиындататын қателіктер

Кейде адамдар белгілі бір қателік әсерінен шекара орната алмайды. Себебі көбіне басқаларға ұнау немесе жанжалдан қашу ниеті жатады.

• барлығына ұнауға тырысу өзін құрметтеуді әлсіретеді;
• үнемі келісім білдіру өмірді бақылаусыз етеді;
• басқаның қалауын болжауға тырысу эмоционалдық шаршауға әкеледі;
• шындықты айтудан қашу қарым-қатынасты ауырлатады;
• шамадан тыс өзін құрбан ету жасырын реніш қалыптастырады.

Бұл әдеттер өзгертуге келмейтін нәрсе емес, тек саналы жұмыс қажет. Жеңіл қадамнан бастау жеткілікті.

Жаңа шекараларды қалай нығайтуға болады

Тұрақты нәтиже алу үшін жүйелілік қажет. Дағды күнделікті тәжірибе болғанда ғана салауатты шекара табиғи бөлікке айналады.

Практикалық ұсыныстар:

1. Өз таңдауыңызды сыйлайтын адамдармен байланыста болыңыз. Ондай орта қауіпсіздік сезімін береді және сенімді күшейтеді. Қолдау жаңа әдетті бекітеді. Қоршаған орта үлкен рөл атқарады.
2. Дене реакцияларына назар аударыңыз. Бұлшық еттің қысылуы немесе тыныстың жиілеуі жайсыздық белгісі. Осындай сигналдар шекараны нақтылауға көмектеседі. Сезімдерді елемеу шаршауға әкеледі.
3. Кішкентай тәжірибелерден бастаңыз. Жеңіл жағдайларда сезіміңізді білдіру кейін күрделі сәттерге жол ашады. Уақыт өте келе қорқыныш әлсірейді. Қарым-қатынас жеңілдейді.

Осындай тәжірибе адамның өздігінен сенімді әрекет етуіне және басқалармен тату байланыс орнатуына мүмкіндік береді.

Салауатты шекаралар тыныштық пен тұрақтылықты сақтауға көмектеседі. Олар қарым-қатынасты шынайы және тең етеді, ал шешім қабылдау процесін жеңілдетеді. Шекараны сезе алған адам еңбек, отбасы және достық саласында тепе-теңдік табады. Өзін құрметтеген жанның өмір сапасы жақсарады және ол өзгелерге шабыт береді. Нағыз еркіндік адам өз таңдауын анық білдіре алғанда басталады.