Манул мысықтары туралы 24 қызықты дерек

Жабайы табиғат жануарлар әлемінің алуан түрлілігімен таңғалдырады. Мысық тұқымдастардың арасында көпшілікке беймәлім ерекше өкілдер бар. Солардың бірі – манул, яғни паллас мысығы. Бұл жыртқыштар биік тауларда, кең жазықтарда мекендеп, жасырын тіршілік етеді. Ұзақ уақыт бойы оларды зерттеу қиын болғандықтан, көп құпиясы әлі толық ашыла қойған жоқ. Қалың терісі, жалпақ жүзі мен ерекше мінез-құлқы табиғат зерттеушілері мен жануарларды сүйетін адамдарды таңдандырады. Төменде осы ерекше жануар жайлы қызықты деректер берілген.

1. Манул алғаш XVIII ғасырда неміс ғалымы Петер Паллас сипаттап жазған. Сол себепті оны паллас мысығы деп те атайды.
2. Бұл жануарлар Орталық Азияда – Моңғолияда, Қытайда және Ресейдің кейбір өңірлерінде кездеседі. Олар құрғақ даланы, таулы аймақты және шөлейт жерлерді ұнатады.
3. Манулдар ұзын әрі қалың жүнді. Ол қыстың суығына төтеп беруге және тас арасына жасырынуға көмектеседі.
4. Манулдың жүні мысық тұқымдастардың ішінде ең тығыздарының бірі. Бір шаршы сантиметрде тоғыз мыңға жуық түк болады.
5. Бет әлпеті жүннің қалыңдығына байланысты жалпақ көрінеді. Бұл оларға дөңгелек жүзді бейне береді.
6. Манулдың аяқтары қысқа, денесі мығым. Мұндай бітім тасты жерлерде қозғалысты жеңілдетеді.
7. Олар жасырын тіршілік иесі. Табиғатта кездестіру өте сирек.
8. Манулдар негізінен ымыртта және түнде белсенді. Күндіз көбіне жасырынып демалады.
9. Үй ретінде өзге аңдардың інін немесе жартастың қуыстарын пайдаланады. Кейде бар індерді кеңейтіп алады.
10. Негізгі қорегі – ұсақ кеміргіштер мен құстар. Олжаға көбіне тасадан шабуыл жасайды.
11. Манул ұзақ қуып жете алмайды. Сол себепті күтпеген жерден атылғанды жөн көреді.
12. Бұл жануардың төзімділігі төмен. Бұл олардың тыныс алу жүйесінің ерекшелігімен байланысты.
13. Манулдың көзі қараңғылықта жақсы көруге бейімделген. Күндіз олар нашар көреді, бұл үй мысығынан айырмашылығы.
14. Көздерінің құрылымы өзгеше. Оларда зрачок дөңгелек болып келеді, көп мысықтардағыдай тік емес.
15. Қалың жүнге байланысты манул шын мәніндегі салмағынан ірі көрінеді. Ересек манулдың салмағы бес килограмнан аспайды.
16. Дауысы дөрекі әрі қарқылдаған үнге ұқсайды. Кейде иттің үргенін еске түсіретін дыбыс шығарады.
17. Көбейю кезеңі көктемде басталады. Буаздық шамамен екі айға созылады.
18. Әдетте екіден алтыға дейін марғау туады. Олар әлсіз болып дүниеге келеді және ананың қамқорлығына тәуелді.
19. Балапандар тез өсіп, төрт айға жеткенде өздігінен аң аулауды бастайды. Дегенмен толық жетілуге уақыт қажет.
20. Табиғатта шамамен он бір жыл өмір сүреді. Ал қолға үйретілген жағдайда он алты жылға дейін жетуі мүмкін.
21. Манулдар Қызыл кітапқа енгізілген. Олардың саны браконьерлік пен мекен ортасының жойылуына байланысты азаюда.
22. Бұрын оларды терісі үшін көп аулаған. Қазір саудаға тыйым салынғанымен, қауіп толық жойылған жоқ.
23. Зообақтарда манулдар ерекше назар аударады. Дегенмен оларды күтіп-баптау үлкен жауапкершілікті талап етеді.
24. Манул – табиғаттың төзімділігі мен жұмбақтылығын бейнелейтін жануар. Ол әлі күнге дейін зерттеушілерді қызықтырып, сүйсіндіріп келеді.

Манулдар табиғаттың ғажайып бейімделгіштігін көрсететін сирек мысалдардың бірі. Олардың тіршілігі шағын жыртқыштардың да экожүйеде маңызды рөл атқаратынын дәлелдейді. Бұл жануарларды қорғау табиғи тепе-теңдікті сақтауға көмектеседі. Манул жайлы деректерді білу бізді табиғат үйлесімін түсінуге жақындатады.