Мәскеу қаласы туралы 29 қызықты дерек

Әрбір мегаполис – өзінің ерекше ырғағы, архитектурасы мен терең тарихы бар тірі ағза тәрізді. Астаналар – елдің жүрегі мен мәдени айнасы ғана емес, сонымен қатар шежірелі оқиғалар мен заманауи жетістіктер тоғысатын кеңістік. Мәскеу – Ресейдің ғана емес, бүкіл әлемнің назарын аударған ірі қалалардың бірі. Мұнда ежелгі дәуірдің ізі мен заманауи өмірдің лебі қатар сезіледі. Тарихи ғимараттар мен технологиялық инновациялар, кең көшелер мен шағын аулалар, ауқым мен жайлылық – осының барлығы Мәскеуді ерекше етеді. Бұл мақалада Мәскеу туралы бұрын-соңды естімеген 29 қызықты мәліметпен танысасыз.

1. Мәскеу туралы ең алғашқы жазбаша дерек 1147 жылға жатады. Бұл оны Париж бен Берлиннен де ежелгі қала етеді.
2. Қаланың атауы Мәскеу өзенінен шыққанымен, бұл сөздің нақты мағынасы әлі күнге дейін ғалымдар арасында талқылануда.
3. Мәскеу Кремлі ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енген. Бұл Еуропадағы ең ірі ортағасырлық бекініс кешені саналады.
4. Қала аумағы шамамен 2 600 шаршы шақырымды құрайды. Бұл аумақ Люксембург пен Сингапурдың қосындысынан да үлкен.
5. Мәскеу метросында 14 желі бар, оның ішінде айналма және монорельсті бағыттар да қамтылған. Ол жолаушы ағыны бойынша әлемдегі ең жүктелген желілердің бірі.
6. Метроның алғашқы желісі 1935 жылы ашылып, небәрі 13 станциядан тұрған. Бүгінде бұл сан 250-ден асады.
7. Кейбір метро станциялары мозаика, мүсіндер мен аспалы шамдармен безендірілген. Сол себепті оларды жиі «жерасты сарайлары» деп атайды.
8. Қаланың астында туннельдер мен құпия нысандар желісі орналасқан. Олардың кейбірі суық соғыс дәуірінен қалған және әлі күнге дейін құпия сақталады.
9. Мәскеуде 400-ден астам көпір бар. Ең танымалы – Кремльге апаратын Үлкен тас көпір.
10. Бұл қала Еуропадағы сирек кездесетін, қызмет етіп тұрған монастырьлар орналасқан мегаполис. Олардың кейбірі XIV ғасырда негізделген.
11. Мәскеуде 150-ден астам саябақ пен жасыл желек аймақтары бар. Ең үлкені – көлемі 12 мың гектардан асатын «Лосиный остров» ұлттық паркі.
12. Қаланың ең биік нүктесі – Останкино телемұнарасы. Оның биіктігі 540 метр, ұзақ уақыт бойы ол әлемдегі ең биік мұнара саналып келді.
13. Мәскеу бес әуежаймен қызмет көрсетеді, олардың ішінде халықаралық және ішкі бағыттағы терминалдар бар. Бұл оны Еуропадағы ең ірі әуе торабы етеді.
14. Қызыл алаң атауы плитаның түсінен емес, ежелгі славян тіліндегі «қызыл» – «әдемі» деген мағынадан шыққан.
15. Ленин мавзолейі – алаңдағы ең әйгілі нысандардың бірі. Ол алғаш рет 1924 жылы небәрі 16 күнде ағаштан салынған уақытша құрылыс ретінде тұрғызылған.
16. Қалада Третьяков галереясы, Пушкин атындағы өнер мұражайы мен Политехникалық музей секілді Ресейдің ең ірі музейлері орналасқан. Олар жүздеген мың экспонаттарды сақтайды.
17. Мәскеуде 120-дан астам театр бар, олардың ішінде әлемге әйгілі Үлкен театр да бар. Оның сахнасында әйгілі опера және балет әртістері өнер көрсеткен.
18. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университеті – елдегі басты оқу орны. Оның басты ғимараты ұзақ жылдар бойы Еуропадағы ең биік университет ғимараты болды.
19. Қалада 1 500-ден астам шіркеу мен ғибадатхана бар. Көпшілігі XX ғасырдағы бұзудан кейін қайта қалпына келтірілген.
20. Мәскеу – посткеңестік кеңістікте биік ғимараттар саны бойынша көш бастап тұрған шаһар. «Москва-Сити» іскерлік орталығындағы кей мұнаралар 300 метрден биік.
21. Қыста Мәскеуде 60-тан астам ашық мұз айдыны жұмыс істейді. Ең танымалы – ВДНХ кешеніндегі музыкалық жарықтармен безендірілген коньки айдыны.
22. Мәскеудің аулалары – көне аудандардың ерекше атмосферасын жасайтын кеңістік. Мұнда шағын субұрқақтар, мүсіндер мен қалалық бақтар бар.
23. Арбат көшесінде Пушкин, Булат Окуджава және Андрей Белый секілді танымал тұлғалар тұрған үйлер сақталған. Бұл көше мәскеулік мәдениеттің символына айналған.
24. Қаланың көптеген көшелерінің атауы кәсіби, географиялық немесе тарихи негізде қойылған. Мысалы, Кузнецкий көпір бұрын ұста шеберханаларына апаратын жол болған.
25. Мәскеу астында ағып жатқан өзендер мен каналдардың кең желісі бар. Олардың кейбірі қазіргі күні де құбырлар ішінде өз бағытымен ағып жатыр.
26. Қалада ерекше нысан – Ресейдің барлық федералды жолдарының бастау нүктесі саналатын нөлдік километр белгісі бар. Ол Тірілу қақпасына жақын орналасқан.
27. Мәскеуде күн сайын жүздеген шара өтеді – көрмелер, фестивальдер, концерттер. Бұл қала тәулік бойы тіршілігін тоқтатпайды.
28. Мәскеудің әр ауданы өзіндік сәулеттік шешімімен, стилімен және рухымен ерекшеленеді. Мысалы, Замоскворечье – көпес өмірін, ал Хамовники – дворяндық сыпайылықты сақтаған.
29. Ауқымды көлеміне қарамастан, Мәскеу өзінің жылы шырайымен баурай алады. Көне көшелердің бұрыштарында тыныш аулалар, жайлы кофеханалар мен ерекше өнер кеңістіктері жасырын тұр.

Мәскеу – қабат-қабат тарих пен алуан сипаттағы мәдениеттің тоғысқан нүктесі. Ол өткен мен болашақты, салтанат пен қарапайымдылықты, қозғалыс пен тыныштықты қатар ұсынады. Бұл қаланың табиғатын бір сапармен толық ұғыну мүмкін емес. Ол өз құпиясын біртіндеп ашып, әр бұрылыстың артында жаңа қырын танытады. Мәскеу – сезіну, көру және зерттеу арқылы танысатын қала.