Жағымсыз ойлар туралы ойлауды қалай тоқтатуға болады

Адам санасы үнемі әрекетте. Ол ойлайды, саралайды, бағалайды. Бірақ кей сәттерде сол ойлар бір бағытта тұрып қалып, жағымсыз бейнелер мен уайымға айналып кетуі мүмкін. Теріс ойларға шоғырлану – адамның көңіл күйін түсіріп, ішкі күш-қуатын азайтады және нақты шешім қабылдауға кедергі келтіреді. Мұндайда жан тыныштығы жоғалып, сана тек қайғы мен кінәлау шеңберінде қалады. Бұл мақаладан сіз мұндай ойлардан қалай арылуға болатынын және миды өзіңізге пайдалы бағытқа қалай бұруға болатынын білесіз.

Теріс ойлардың қайдан пайда болатынын түсіну

Көп жағдайда адамды мазалайтын ойлар негізсіз емес. Олар өмірлік тәжірибеге, ішкі қорқыныштарға, өзін төмен бағалауға немесе орындалмаған үмітке байланысты туындайды.

Теріс ойлардың жиі таралған себептері:

• шешімін таппаған жанжалдар мен реніштер;
• қателіктен қорқу және шектен тыс мінсіздікке ұмтылу;
• сезімді ашық білдіруге тыйым салынған ішкі ұстанымдар;
• үнемі шаршау мен күйзеліс;
• өзгені үлгі тұту мен өзін үнемі салыстыру.

Миға нақты жауап табылмаса, ол бір мәселені қайта-қайта ой елегінен өткізіп, өзін жазалап немесе себеп іздегендей күй кешеді. Мұның соңы – шамадан тыс мазасыздық пен шаршауға, кейде тіпті күйзеліс жағдайына әкелуі мүмкін.

Теріс ойлар шеңберін тоқтатудың тиімді тәсілдері

Теріс ойларға қайта оралуды доғару үшін назарды пайдалы арнаға бағыттай білу керек. Төмендегі әдістер – ойлау дағдыңызды өзгертуге көмектесетін практикалық құралдар.

Келесі тәсілдер бір-бірімен үйлесе отырып жақсы нәтиже береді:

1. Ой мен шындықтың аражігін ажыратыңыз. Әр ой міндетті түрде шындық емес екенін түсіну маңызды. Мысалы, «мен бәрін бүлдірдім» деген ой – шынайы дерек емес, жай ғана эмоциялық реакция болуы мүмкін. Бұлайша ойды фактіден ажырату ішкі тұрақтылықты арттырады.
2. «Ойды тоқтату» әдісін қолданыңыз. Мазасыз ой келе бастағанда, өзіңізге «тоқта» деп айтуға немесе ойша қызыл шамды елестетуге болады. Бұл санада символдық тосқауыл құрып, зейінді басқа бағытқа бұруға мүмкіндік береді.
3. Ойдың орнына әрекет жасаңыз. Ойлауды доғарып, нақты бір іске кірісіңіз – дене қимылы, үй жинау, серуен, сурет салу немесе басқа сүйікті іспен айналысу. Бұл миды жаңа міндетке ауыстырып, эмоциялық қысымды төмендетеді.
4. Сезім-күй күнделігін жүргізіңіз. Күнделікке жазу – басыңыздағыны сыртқа шығарып, оған сырт көзбен қарауға көмектеседі. Қайталана беретін ойларды аңғарып, олардың мәнсіз екенін түсінуге болады.
5. Дем алу мен дене сезімін бақылаңыз. Тынысты баяулату, бұлшық етті босаңсыту, денені сезіну – бәрі сананы осы сәтке қайтарып, ішкі диалогты бәсеңдетеді. Бұл – мазасыздықты азайтудың қарапайым, бірақ әсерлі әдісі.
6. Жүйкеге әсер ететін ақпараттан аулақ болыңыз. Әлеуметтік желілер, жағымсыз жаңалықтар немесе уытты орта теріс ойларды күшейтуі мүмкін. Күнделікті ақпарат пен адамдарды таңдауда саналы болу маңызды.

Осындай әдістерді тұрақты түрде қолдану ой ағынын бақылауға, ішкі үйлесімділікті қалпына келтіруге көмектеседі.

Күнделікті өмірде қолдаушы әдеттерді қалыптастыру

Теріс ойлардан арылу үшін күн сайын қолдайтын жүйе құру қажет. Ол ішкі тепе-теңдікке үлес қосатын қарапайым, бірақ тұрақты әдеттерге негізделуі тиіс.

Мұндай әрекеттерге мыналар жатады:

• тынығуға арнайы уақыт қарастырылған күн тәртібін жасау;
• ұйықтар алдында мазасыз ойларды «босатуды» әдетке айналдыру;
• табиғатта серуендеу, шабыт беретін кітаптар оқу;
• қуаныш сыйлайтын жаңа дағдылар мен әрекеттерді дамыту;
• өзіңізге үнемі еске салу: «Менің ойларым – бұл тек бір нұсқа, ал ақиқат әрқашан кеңірек».

Мұндай ұсақ, бірақ тұрақты істер адам санасын тазалап, өмірге жаңа көзқараспен қарауға ықпал етеді.

Теріс ойлардан арылу – бір сәттік іс емес, бұл – өз-өзіңді түсіну мен жаттықтыру жолы. Қайталана беретін мазасыз ойлардың пайда болған сәтін байқау мен олардан дер кезінде ажырай білу – ішкі еркіндіктің бастауы. Уақыт өте келе адам миын басқаруға үйреніп, ой кеңістігі тыныштық пен анықтыққа тола бастайды. Саналы ойлау мен көңіл күйді басқару – психологиялық денсаулықтың маңызды тіректері.