Неліктен жақын адамдарыңызға орын беру маңызды?

Адамдар арасындағы қарым-қатынас сенім мен қамқорлыққа негізделгенімен, шынайы жақындық әрдайым тепе-теңдік пен өзара құрметті талап етеді. Күнделікті өмірде біз сүйікті адамдарымызға жанымыз ашып, үнемі жанында болуға тырысамыз. Бірақ бұл ниет кейде олардың жеке шекараларын бұзып, өздерін тұншыққандай сезінуіне әкеліп соғуы мүмкін. Сол себепті әркімнің өз кеңістігіне деген құқығын түсініп, қабылдау өте маңызды. Бұл мақалада жақын адамдарға еркіндік беру неге қажет екенін, оның қарым-қатынасқа қалай әсер ететінін талдаймыз.

Жеке кеңістік деген не және ол не үшін қажет

Жеке кеңістік дегеніміз – тек физикалық қашықтық емес, сонымен қатар эмоционалдық еркіндік, ішкі әлемге құрмет және адам баласының өзін-өзі тануына мүмкіндік беру. Кез келген адам жалғыз қалып, тынығып, өз ойларымен оңаша қалуға мұқтаж. Бұл – табиғи қажеттілік.

Жеке кеңістік мыналарға мүмкіндік береді:

• өзіңді дербес тұлға ретінде сезінуге;
• ішкі күйзелістер мен эмоцияларды реттеуге;
• өзгелердің көзқарасына құрметпен қарауға;
• қарым-қатынасты тепе-тең деңгейде ұстауға;
• күйзеліске түспей, сабырлы болуға.

Осындай мүмкіндіктен айырылған жағдайда, тіпті шынайы махаббаттың өзі адамның жанын қажытып, одан алыстап кетуге себеп болуы мүмкін.

Кеңістік бермеуден туындайтын қателіктер

Көптеген адамдар жеке еркіндіктің құндылығын ескере бермейді. Нәтижесінде келесідей мәселелер туындайды:

• үнемі бақылауда болу ашуға себеп болады;
• әрқашан бірге болуға тырысу адамның жүйкесін шаршатады;
• жеке шекаралар бұзылғанда, қарым-қатынас шиеленісіп кетеді;
• өз өмірлік мақсаттарына уақыт қалмайды;
• біреудің жалғыз болғысы келгенін түсінбей, оны реніш ретінде қабылдайды.

Осындай келеңсіздіктердің алдын алу үшін жеке еркіндікке құрметпен қарап, оны табиғи қажеттілік ретінде қабылдаған жөн.

Адамға кеңістік қажет екенін қалай түсінуге болады

Кейбір жағдайларда адамның жеке кеңістікке мұқтаж екені тікелей айтылмайды, бірақ оның мінез-құлқынан байқауға болады. Осындай белгілерге мұқият болу маңызды.

1. Ашушаңдық пен тітіркену. Ұсақ-түйек дүниенің өзіне шамдану – артық қысымның белгісі. Бұл адамға тыныштық қажет екенін көрсетеді.
2. Бұрын ұнайтын істерден бас тарту. Ортақ қызығушылықтар екінші орынға ығысады. Мұндай өзгеріс жалғыз қалып демалуға деген ұмтылысты білдіруі мүмкін.
3. Қысқа жауаптар мен салқын қатынас. Байланыс ресмилене түседі, әңгіме бастау қиындайды. Бұл – ішкі шаршау мен шекара орнату қажеттілігінің көрінісі.
4. «Мені біразға жалғыз қалдыршы» деген тіке өтініш. Бұл сөз реніш емес, керісінше, құрметке лайықты сұраныс. Осындай сәттерде адамның жалғыздығы – қамқорлықтың бір түрі.

Осындай белгілерге мән беру арқылы жағымсыз қақтығыстардан аулақ болып, сенімді қарым-қатынасты сақтауға болады.

Кеңістікті қалай беру керек

Жеке еркіндік беру дегеніміз – мүлде алыстап кету емес. Бұл — сезімге салмақ түсірмей, екі жаққа да жайлы орта қалыптастыру. Мынадай тәсілдер пайдалы болады:

• алшақтауды реніш деп қабылдамау;
• үнемі дәлел сұрамай, сенімді сақтау;
• өз қызығушылықтарыңа уақыт бөлу;
• қажеттіліктер туралы ашық сөйлесу;
• бірге болған кезде де еркін болуға мүмкіндік беру.

Мұндай әрекеттер байланысқа зиян емес, керісінше, оны нығайта түседі.

Кеңістік қарым-қатынасқа не береді

Жеке еркіндікке құрметпен қарау — кез келген қатынасты мықты әрі орнықты етеді. Төмендегі артықшылықтар соны дәлелдейді.

1. Сөйлесу сапасы артады. Жалғыздықта ойлануға уақыт тапқан адам әңгімеге жаңаша көзқараспен оралады. Ол шынайы, бай мазмұнды сөйлесуге бейім болады.
2. Сенім нығаяды. Еркіндік алған жан өзін қадірлі сезінеді. Оған қысым жасалмайтыны — өзара сыйластықтың белгісі.
3. Жеке даму жеделдейді. Өзіңді жүзеге асыруға мүмкіндік болған кезде адам өзін толыққанды тұлға ретінде сезінеді. Бұл сенімділік пен бақытқа жол ашады.
4. Қақтығыстар азаяды. Уақытылы демалыс пен тыныштық ашуға жол бермейді. Қарым-қатынас тыныш әрі үйлесімді болады.
5. Сағыныш пен құштарлық оянады. Қашықтық — арадағы байланысты жаңғыртатын табиғи құрал. Ол бір-бірін қадірлей түсудің кілтіне айналады.

Осындай нәтижелер қарым-қатынастың сапасын арттырып, екеуара байланысты тереңдетеді.

Жақын адамға кеңістік беру — салқындық емес, терең түсіністіктің көрінісі. Еркіндік — қарым-қатынастың әлсіреуіне емес, оның шынайы дамуына жол ашады. Бір-бірінің жеке әлеміне құрметпен қараған жұптар ғана ұзақ әрі шынайы байланыс орната алады. Махаббат дегеніміз — ұстау емес, түсіне отырып еркіндік беру екенін есте сақтаған жөн.