Стартаптар үшін салықтық жеңілдіктер қалай жұмыс істейді
Мазмұны
Қазіргі бәсекелі және тез өзгеріп отыратын экономика жағдайында жаңа кәсіп бастау – үлкен тәуекелмен қатар жүретін күрделі қадам. Жас компаниялар әсіресе алғашқы жылдары тұрақты табысқа қол жеткізе алмай, қаржылық қиындықтарға жиі тап болады. Мұндай жағдайда салықтық жеңілдіктер – стартаптарды қолдаудың маңызды тетігі. Мемлекет тарапынан берілетін арнайы режимдер жаңа жобаларға алғашқы кезеңде аяққа тұруға, шығындарды азайтуға және бизнес-модельді тиімді сынақтан өткізуге мүмкіндік береді. Бұл жеңілдіктер қалай жұмыс істейтінін және оларды қалай дұрыс пайдалану керектігін түсіну – кез келген кәсіпкер үшін маңызды.
Салықтық жеңілдіктердің негізгі түрлері
Жаңа компанияларға арналған жеңілдіктер әр елде әртүрлі болғанымен, олардың басты бағыттары ортақ. Бұл салық салу, есеп жүргізу және әкімшілік қысымды жеңілдетуге қатысты шараларды қамтиды.
- Бірнеше жылға дейін табыс салығынан босату стартаптардың табысты ішкі қайта инвестиция ретінде пайдалануға мүмкіндік береді. Бұл әсіресе IT және технологиялық компаниялар үшін өте тиімді.
- ҚҚС мөлшерлемесін төмендету немесе толық босату клиенттер мен серіктестерге ұсынылатын қызметтердің қолжетімділігін арттырады.
- Әлеуметтік төлемдер бойынша жеңілдіктер жалақы қорына түсетін салмақты азайтады, бұл көп маман тартуға мүмкіндік береді.
- Жеңілдетілген салық режимі бухгалтерлік құжаттарды азайтып, кәсіби мамандарға қосымша шығынданбауға жағдай жасайды.
- Алғашқы 3 жылда салық органдары тарапынан тексеріс жүргізілмеуі – стартап иесіне өнім мен қызметке барынша назар аударуға мүмкіндік береді.
Мұндай тетіктер жаңа компанияларға тұрақты даму үшін сенімді негіз қалыптастырады.
Жеңілдіктер алу талаптары
Салықтық қолдауға ие болу үшін кәсіпкер белгілі бір критерийлерге сай келуі қажет. Бұл шаралар шынайы жобаларды қолдау үшін жүзеге асырылады.
- компания тіркелгеніне әдетте 3 жылдан аспауы тиіс;
- құрылтайшылар қатарында ірі кәсіпорындар немесе оффшорлық құрылымдар болмауы керек;
- негізгі қызмет саласы инновация, ақпараттық технологиялар, өндіріс немесе ғылыми зерттеулермен байланысты болуы тиіс;
- қызметкерлер саны мен жылдық табыс белгіленген шектен аспауы қажет;
- ұйым есеп беру мерзімдерін сақтап, салық тәртібін бұзбауға міндетті.
Белгіленген талаптарға сәйкес келетін стартаптар салықтық жеңілдік алуға жоғары мүмкіндікке ие болады.
Табысты тәжірибелер мысалдары
Салық жеңілдіктерін дұрыс қолданған компаниялар қысқа мерзімде дамып, жаңа нарықтарға шығуға мүмкіндік алды. Кейбір жобалар үшін мұндай қолдау басты өміршеңдік факторы болды.
- IT саласында көптеген стартаптар жалақы қорына қатысты жеңілдіктердің арқасында білікті мамандарды тарта алды. Бұл – жаһандық нарықтағы бәсекеде артықшылық береді.
- Биотехнологиялық жобалар табыс салығынан босатылудың арқасында зертханалық сынақтар өткізіп, авторлық құқықты тіркеуге қаражат бөлді. Бұл инвестициялық тәуекелдерді азайтты.
- Өндіріс секторындағы компаниялар ҚҚС төлеуден босатылып, қажетті құрал-жабдықтарды еркін сатып алды. Бұл олардың шығын құрылымын тиімді басқаруға ықпал етті.
- Технопарктер мен инкубаторлардың қатысушылары салық жеңілдіктерімен қатар, кеңес беру қызметтеріне де ие болып, табысты бизнес-модель құра білді.
- Дизайн, медиа және ойын жасау сияқты шығармашылық салалардағы стартаптар салық жүктемесінің аздығы арқылы батыл идеяларды тәжірибеден өткізе алды.
Бұл мысалдар салықтық ынталандырудың нақты нәтижелер беретінін айқын көрсетеді.
Шектеулер мен ықтимал тәуекелдер
Жеңілдіктердің пайдалы жақтарымен қатар, оларды қолдану кезінде ескерілетін қауіптер мен шарттар да бар. Оларды сақтамау жағымсыз салдарға әкелуі мүмкін.
- белгіленген табыс немесе жұмысшылар санынан асқан жағдайда жеңілдіктен автоматты түрде айырылу орын алады;
- бірнеше қызмет түрімен айналысатын компаниялардың бәріне бірдей жеңілдік қолданылмайды;
- есептілікті кешіктіру немесе салық ережелерін бұзу бағдарламадан шығаруға себеп болады;
- жеңілдік мерзімі аяқталған соң салық жүктемесі күрт артып, дайындықсыз қалған компанияға ауыр салмақ түсіреді;
- жасанды құрылым немесе табысты жасыру секілді әрекеттер бақылаушы органдардың күдігін тудырады.
Мұндай қиындықтарды болдырмау үшін тәжірибелі салық кеңесшісімен жұмыс істеген дұрыс.
Жаңа кәсіп бастау – оңай іс емес, әсіресе алғашқы жылдары қаржылық тұрақсыздық пен ұйымдастырушылық кедергілер жиі кездеседі. Осындай сәтте салықтық жеңілдіктер стартап үшін сенімді қолдау құралы бола алады. Олар уақытты, ресурсты үнемдеуге және басты мақсат – өнім немесе қызмет сапасын жақсартуға мүмкіндік береді. Алайда бұл мүмкіндікті дұрыс пайдалану үшін ережелерді қатаң сақтау, бизнес ашықтығын қамтамасыз ету және болашақтағы салықтық міндеттемелерге дайын болу қажет. Мемлекет пен кәсіпкердің серіктестігі – ұзақ мерзімді даму мен инновациялық экожүйені қалыптастырудың басты алғышарты.
