Күзде көпжылдық өсімдіктерге қалай күтім жасау керек

Күз мезгілі келгенде бақтағы тіршілік саябырлап, гүлзарлар жаздағы жарқыраған түсін жоғалта бастайды. Дегенмен бұл кезең өсімдіктерге деген қамқорлықты доғару керек дегенді білдірмейді. Көпжылдық гүлдер мен шөптесін өсімдіктер дәл осы уақытта келесі маусымға күш жинап, тынығу кезеңіне өтеді. Сол себепті күзгі күтім — олардың денсаулығын сақтап, көктемде қайтадан жақсы өсуіне жағдай жасаудың басты шарты. Әр түрдің ерекшелігін ескеріп, қажетті жұмыстарды дер кезінде атқару маңызды. Ал алғашқы үсіктер басталғанша көп күттірмей әрекет ету керек.

Кесу және жер үсті бөлігін жою

Гүлдену аяқталғаннан кейін өсімдіктердің өсу кезеңі тоқтайды, сол кезде артық бөліктерді алып тастау қажет. Бұл күшті тамырға бағыттауға көмектеседі.

1. Кепкен, зақымдалған және гүлдеп болған бөліктерді ғана кесу қажет. Әлі жасыл күйде тұрған сабақтар әлі де қоректік заттарды жинай береді.
2. Бірден бәрін түгел кесіп тастауға болмайды — алдымен тұрақты салқын күндердің орнауын күткен жөн.
3. Декоративті жапырақты өсімдіктерге (мысалы, хоста, астильба) кесу жұмыстарын жүргізу олардың сыртқы түрін жақсартып, қыста жабуға жеңілдік береді.
4. Ауру немесе саңырауқұлақ жұққан сабақтар міндетті түрде алынып, жағылып немесе қоқысқа тасталуы тиіс — бұл инфекцияның таралуын болдырмайды.
5. Эхинацея, рудбекия сияқты кейбір түрлердің гүлбасын қалдырған жөн — олар құстарға қорек, ал баққа табиғи сән береді.

Бұл жұмыстарды құрғақ күндері жүргізу ұсынылады, себебі артық ылғал кесілген бөліктерде шіруге жол ашады.

Қоректік заттармен қамтамасыз ету және тамырды нығайту

Жаз бойы өскен тамыр жүйесіне күшейту қажет. Күзгі қоректендіру өсімдіктің қысты аман-есен өткізуіне көмектеседі.

• күзде азотты тыңайтқыштарды қолдануға болмайды — олар жапырақ өсуін күшейтеді, бұл суық түспей тұрып өсімдіктің әлсіреуіне себеп болады;
• фосфор-калийлі қоспалар қолданған дұрыс — олар тамырды жетілдіріп, өсімдіктің аязға төзімділігін арттырады;
• органикалық тыңайтқыштарды (компост, шіріген көң) аз мөлшерде және тек түп айналасына себу ұсынылады;
• тыңайтқыштарды топыраққа сіңіру немесе мульчаның астына енгізу — пайдалы заттардың жақсы сіңуін қамтамасыз етеді;
• артық суарудан сақтану керек, әсіресе ауыр және ылғалды топырақта — бұл тамыр шіру қаупін арттырады.

Осындай күтім көктемде белсенді өсуге негіз қалайды.

Мульчалау және аяздан қорғау

Күзгі ауа райының құбылмалығы мен температураның төмендеуі өсімдіктерді дұрыс қорғауды қажет етеді. Уақтылы және дұрыс мульчалау — қыста аман қалудың кепілі.

1. Мульча ретінде шымтезек, компост, қылқанжапырақ, құрғақ жапырақ қолдануға болады. Олар топырақты жауып, жылуды сақтауға көмектеседі.
2. Мульчаны тек суып үлгерген топыраққа салу керек. Ерте мульчалау саңырауқұлақтардың көбеюіне әкелуі мүмкін.
3. Қабат қалыңдығы аймақ пен өсімдік түріне байланысты, бірақ орташа есеппен 5–10 см болуы тиіс.
4. Роза, лаванда, гортензия секілді нәзік түрлерге қосымша лапникпен немесе тыныс алатын материалмен жабу қажет.
5. Мульчаның өсімдік сабағына тікелей тиіп тұрмауын қадағалаған жөн — бұл шіріктен қорғайды.

Бұл әдістер топырақты резкі салқындаудан сақтап, өсімдіктердің қалыпты қыстап шығуын қамтамасыз етеді.

Қосымша күзгі жұмыстар

Күз — өсімдіктерді бөлу, қайта отырғызу және бақтың жалпы жағдайын бағалау үшін қолайлы кезең. Бұл жұмыстарды аяз түспей тұрып жасау қажет.

• пион, ирис сияқты түйнекпен көбейетін өсімдіктерді бөліп отырғызу — олардың жасаруына және дұрыс дамуына ықпал етеді;
• көшіріп отырғызуды күздің басында жасаған жөн — жаңа жерде тамыр жайып үлгеруі үшін уақыт қажет;
• арамшөптерді алып тастау топырақтағы қорекке бәсекелестікті азайтады және зиянкестерден сақтайды;
• топырақты қопсыту ауа өткізгіштікті жақсартып, тамырдың қыста тұншығып қалуын болдырмайды;
• тіреуіштер, қыстық қалқандар немесе белгі-тақташалар орнату көктемгі күтімді жеңілдетіп, қардан қорғауға көмектеседі.

Мұндай қамқорлық нәтижесінде бақ тыныш әрі сенімді күйде қысқа дайын болады.

Көпжылдық өсімдіктер тек жазда емес, күзде де көңіл бөлуді қажет етеді. Қысқа дайындықты дұрыс ұйымдастыру олардың денсаулығын сақтап, көктемде жаңаша гүлденуіне негіз болады. Күтімді кейінге қалдырмай, уақтылы атқару — болашақта еңбектің жемісін көрудің кепілі. Тиянақты күзгі жұмыс — жарқын әрі гүлге толы келесі маусымның бастауы.