Экотуризм үшін ең жақсы елдер

Қазіргі саяхаттар жай демалыстан гөрі саналы өмір салтының бір бөлігіне айналып келеді. Көпшілік жаңа әсер іздеумен қатар табиғатқа зиян келтірмеуді де маңызды санайды. Осындай көзқарас туризмге деген қатынасты өзгертіп, экологияны бірінші орынға қоятын бағыттарға сұранысты арттырды. Қоршаған ортаға ұқыпты қарау мәдени тәжірибенің ажырамас бөлігіне айналуда. Сол себепті экотуризм бүгінде саяхаттың ең келешегі зор түрлерінің бірі ретінде бағаланады.

Елдің экотуризмге қолайлы болуын айқындайтын белгілер

Бағыт таңдау тек әсем табиғи көріністерге ғана байланысты емес. Мемлекет пен жергілікті қауымдастықтардың табиғи мұраны қалай қорғайтыны шешуші рөл атқарады. Тұрақты тәжірибелер экожүйелерге зиян келтірмей, бірегей аймақтарды тамашалауға мүмкіндік береді. Мұндай тепе-теңдік ойластырылған инфрақұрылым мен экологиялық саясаттың арқасында қалыптасады.

Нақты елдерге тоқталмас бұрын, экотуризмде табысты саналатын мемлекеттерге ортақ сипаттарды атап өткен жөн.

• ұлттық парктер жүйесінің дамуы сирек кездесетін жануарлар мен өсімдіктерді қорғауға және табиғатқа қауіпсіз қолжетімділікке жағдай жасайды;
• жергілікті қауымдастықтарды қолдау арқылы саяхаттан түскен табыс аймақтардың дамуына үлес қосады;
• экологиялық тұрғыдан жауапты қонақ үйлер қалдықтарды азайтып, жаңартылатын энергия көздерін қолданады;
• ағартушылық бағдарламалар қонақтардың табиғатқа деген жауапкершілігін арттырады.

Осындай факторлар сапалы әрі қауіпсіз демалыстың негізін қалайды.

Коста-Рика тұрақты дамудың үлгісі ретінде

Орталық Америкадағы бұл шағын мемлекет экотуризмнің эталоны саналады. Ел аумағының едәуір бөлігі қорғалатын аймақтарға жатады, бұл тропикалық ормандар мен бай биоалуантүрлілікті сақтауға мүмкіндік береді. Мұнда саяхатшылар жануарларды табиғи ортасында бақылап, олардың өмір салтына кедергі келтірмейді. Үкімет жаңартылатын энергияға белсенді инвестиция салып, экологиялық жүктемені азайтады. Бұл тәжірибе туризмнің табиғатты қорғау құралы бола алатынын дәлелдейді.

Жаңа Зеландия және табиғатпен үйлесім

Бұл ел таулы өңірлерден бастап жағалауларға дейінгі алуан түрлі ландшафттарымен танымал. Билік табиғи аумақтар мен маори халқының мәдени мұрасын қорғауға ерекше мән береді. Жаяу бағыттар мен кемпингтер қоршаған ортаға ықпалын барынша азайтатындай етіп ұйымдастырылған. Қонақтар жабайы табиғатты жоғары жайлылық деңгейінде зерттей алады. Мұндай тәсіл жерге және оның ресурстарына құрмет сезімін қалыптастырады.

Норвегия және солтүстік экологиялық модель

Скандинавиядағы бұл мемлекет қатаң климат жағдайында да экотуризмді дамытуға болатынын көрсетеді. Фьордтар, таулар және арктикалық пейзаждар табиғатты пайдаланудың қатаң нормалары арқылы сақталады. Электр көліктері мен экологиялық қонақ үйлер шығарындыларды азайтып, ауаның тазалығын қолдайды. Мұнда келгендер солтүстік табиғаттың тыныштығы мен ауқымын бағалауды үйренеді. Осындай әсер адам мен экожүйе арасындағы байланысты қайта ойлауға жетелейді.

Кения және жауапты сафари

Африкадағы бұл ел ұлттық парктері мен жабайы табиғатты қорғау бағдарламаларымен әйгілі. Сафари жануарлардың мүддесін ескере отырып ұйымдастырылады, ал түскен қаржы қорғалатын аумақтарды сақтауға бағытталады. Жергілікті тұрғындардың туризмге қатысуы тұрмыс деңгейін жақсартып, браконьерлікті азайтады. Қонақтар сирек кездесетін түрлерді табиғатқа зиян келтірмей көру мүмкіндігіне ие болады. Бұл тәжірибе экотуризмнің биоалуантүрлілікті қолдайтынын айқын көрсетеді.

Жетекші бағыттармен танысқаннан кейін олардың танымал болу себептерін жинақтау пайдалы. Бұл жайттар аталған елдердің неге көшбасшы саналатынын түсіндіреді.

1. Айқын экологиялық саясат табиғи ресурстарды ұзақ мерзімге қорғауды қамтамасыз етеді. Бұл саяхатшылардың сенімін арттырады.
2. Тұрақты инфрақұрылымға салынған инвестициялар демалысты жайлы әрі қауіпсіз етеді. Сонымен бірге қоршаған ортаға түсетін салмақ азаяды.
3. Ағартушылық құрамдас бөлік қонақтардың жауапты мінез-құлқын қалыптастырады. Адамдар табиғатқа жаңа көзқараспен оралады.
4. Жергілікті қауымдастықтардың қатысуы әлеуметтік әсерді күшейтеді. Экономикалық пайда әділ бөлінеді.

Осындай үйлесім экотуризмді жай үрдіс емес, тұрақты даму үлгісіне айналдырады.

Экологиялық саяхат үшін ел таңдау жеке әсермен қатар планетаның жағдайына да ықпал етеді. Саналы сапарлар бірегей аймақтарды болашақ ұрпаққа сақтауға көмектеседі. Үздік бағыттар табиғатты қорғау мен туризмнің қатар дамуы мүмкін екенін дәлелдейді. Мұндай тәжірибе демалысқа деген үйреншікті көзқарасты өзгертуге шабыт береді. Экотуризмнің ғаламдық құндылығы да дәл осында жатыр.