Ас қорыту қалай жүреді және оны қалай бұзбау керек

Адам ағзасының ас қорыту жүйесі – тіршіліктің негізі болып табылатын күрделі әрі үйлесімді тетік. Дұрыс жұмыс істейтін бұл жүйе ағзаны энергиямен, дәрумендермен және басқа да маңызды заттармен қамтамасыз етеді. Ас қорыту тек физикалық процесс емес, ол жалпы денсаулық, көңіл күй, тіпті тері мен иммунитеттің жағдайына да әсер етеді. Өкінішке қарай, көпшілік бұл жүйенің маңыздылығына мән бермей, күнделікті әдеттер арқылы оны зақымдап алады. Сондықтан оның қалай жұмыс істейтінін және оны қалай бұзбай сақтап қалуға болатынын білу өте маңызды.

Ас қорыту кезеңдері

Ас қорыту бірнеше сатыдан тұрады, және әрқайсысының дұрыс жүруі бүкіл жүйенің денсаулығына ықпал етеді.

1. Ауыз қуысында тамақ шайналған сәттен бастап-ақ ас қорыту басталады. Бұл кезде сілекей бөлініп, құрамындағы амилаза ферменті көмірсуларды ыдырата бастайды. Жақсы шайналған тағам кейінгі өңдеуді жеңілдетеді.
2. Тағам асқазанға түскен соң тұз қышқылы мен ферменттердің көмегімен ары қарай қорытылады. Бұл қышқылдар бактерияларды жояды және белоктарды ыдырата бастайды. Асқазан тағамды механикалық жолмен араластырып, жартылай сұйық массаға айналдырады.
3. Негізгі қорытылу процесі аш ішекте жүреді. Мұнда өт және ұйқыбез ферменттері майларды, ақуыздарды және көмірсуларды қарапайым заттарға айналдырады. Осы жерде қоректік заттар қанға сіңіріледі.
4. Қорытылмай қалған қалдықтар тоқ ішекке өтеді. Мұнда олар ішек микрофлорасының көмегімен ыдырайды. Сонымен қатар, су сіңіріліп, қалдықтар нәжіс түрінде түзіледі.
5. Қалдықтардың сыртқа шығуы – ас қорыту процесінің соңғы кезеңі. Осы тізбектің кез келген буыны бұзылса, бүкіл жүйе зардап шегеді.

Осы кезеңдердің әрқайсысының маңызын түсіну – денсаулықты сақтау үшін алғашқы қадам.

Ас қорытуға кері әсер ететін әдеттер

Көптеген жағдайда ас қорыту жүйесінің бұзылуына адамның өмір салты тікелей себеп болады. Күнделікті әдеттеріміз кейде байқалмайтын, бірақ ұзақ мерзімді зиян келтіреді.

• тамақты асығыс немесе қозғалыс үстінде ішу;
• кешке қарай артық тамақтану;
• майлы, қуырылған және тәтті тағамдарды жиі тұтыну;
• тағамда талшықтардың жетіспеуі;
• кофеин мен алкогольді шамадан тыс пайдалану;
• суды жеткіліксіз ішу;
• аштық сезімін күтпей тамақтану;
• тұрақты тамақтану режимінің болмауы;
• аз қимылдап, отырықшы өмір сүру;
• күйзелісті елемеу және оның асқазан-ішек жүйесіне әсерін ескермеу.

Мұндай факторлар уақыт өте келе гастрит, дисбактериоз, іштің кебуі және ішек тітіркену синдромы сияқты ауруларға алып келеді.

Ас қорыту жүйесін қолдау тәсілдері

Ас қорытуды жақсарту және ұзақ мерзімді денсаулықты сақтау үшін бірнеше қарапайым ережелерді сақтау жеткілікті.

1. Тамақты асықпай, мұқият шайнау қажет. Бұл ауыз қуысында бастапқы қорытуды жақсартып, асқазанға түсетін жүктемені азайтады. Сондай-ақ, баяу тамақтану артық жеудің алдын алады.
2. Тамақты күнде бір уақытта қабылдауға тырысыңыз. Бұл ағзаны тәртіпке үйретіп, ферменттердің уақытылы бөлінуіне мүмкіндік береді. Сәйкесінше, тағам жақсы қорытылады.
3. Рационға көкөніс, жеміс және дәнді өнімдер арқылы талшықтарды қосыңыз. Олар ішек перистальтикасын жақсартып, пайдалы микрофлораның дамуына ықпал етеді. Сонымен қатар, талшық іш қатудың алдын алады.
4. Күні бойы жеткілікті мөлшерде таза су ішіңіз. Су асқазан сөлі мен ішек шырынының бөлінуін қолдайды және ішектің жұмысын реттейді. Судың жетіспеуі ас қорыту процесін баяулатады.
5. Түнге қарай артық тамақ ішпеу керек. Бұл кезде зат алмасу баяулайтындықтан, ас толық қорытылмайды. Кешкі ас жеңіл болуы тиіс және ұйқыға дейін 2–3 сағат бұрын аяқталғаны жөн.

Осы қарапайым әдеттерді күнделікті өмірге енгізу арқылы сіз ішкі мүшелердің жұмысын жақсарта аласыз.

Ас қорыту – ағзаның негізгі жүйелерінің бірі. Оның дұрыс жұмыс істеуі тек дұрыс тамақтануға ғана емес, бүкіл өмір салтына байланысты. Жүйелі режим, саналы тамақтану және күйзелісті басқару арқылы көптеген денсаулық мәселелерінен аулақ болуға болады. Ас қорыту жүйесін сақтай отырып, сіз өзіңізге күш-қуат, жақсы көңіл-күй және ұзақ белсенді өмір сыйлайсыз.